Bir tünel hikayesi

Avrasya Tünel Müzesi

Metin: Yıldız Ağan

İstanbul için büyük bir öneme sahip Avrasya Tüneli projesinin yapım sürecini ve detaylarını içeren Müze, Avcı mimarlık koordinasyonunda farklı uzmanlıkların bir araya geldiği interaktif bir konsept ile hayata geçti. Bilgi bankası niteliğinde tasarlanan sergi ile, Avrasya Tüneli’nin kuruluş hikayesi, lokasyonun tarihçesi ve yapım teknolojisinin içeriği aktarılırken aynı zamanda İstanbul’un sosyolojik, ekolojik ve jeolojik geçmişine kapsamlı bir şekilde yer verildi. Müze, Avrasya Tüneli Kontrol Binası’nın giriş holünde bulunan 80 m2’lik bir alanda yer alıyor.

Aydınlatma tasarımı, mekanın görme kalitesini, serginin her bölümünde farklı ışık teknikleri ile sağlarken, rollere yönelik ışık prensipleri insan algısına duyarlı olarak planlandı.

Serginin aydınlatma konsept tasarımı, öncelikli olarak display ekranları ve objelerin vurgulanacağı şekilde gerekli armatürlerin doğru yerleşim ve yönlendirmeleri ile oluşturuldu. Yüzeylerin renkleri, parlama ve yansıtma değerleri göz önünde tutularak kullanılan ışık kaynaklarının açıları ve lux değerleri belirlendi. Zaman içerisinde sergilenen ürünlerde veya yüzeylerde solma veya yıpranma olmaması için UV ışınların bulunmadığı ve ısı yaymayan ışık kaynakları kullanıldı. Ayrıca serginin düşey yüzeylerinde yer alan grafik görseller ve yazılar da misafirlerini yönlendirmek üzere homojen olarak aydınlatıldı.

Müzede dört ana projeksiyon cihazı kullanıldı. Bu projeksiyon cihazları, dinamik duvar haritalama bilgisini 16 m uzunluğundaki bir ekrana yansıtıyor. Bu devasa ekran ziyaretçi sergi salonuna girer girmez onu çevreliyor ve içerisine alıyor.

Hareket sensörü ile aktif hale gelen interaktif masa bir animasyon ile açılıyor. Animasyon Boğaz’ın uzaydan görüldüğü bir uydu görüntüsü ile başlayıp deniz yüzeyine kadar indikten sonra önce suya, sonrasında ise daha da derine inerek kum ve kayaların içerisine dalıyor. Yapım süreçlerinden kesitler ile devam eden görüntü Tünel’in, içerisinden trafik akarken ki hali son buluyor.

Dijital olarak haritalandırılmış olan bir Tünel Kesiti, Tünel’in Boğazı nasıl denizin altından geçtiğini gösteriyor. Display içinden vurgu aydınlatması ile ortaya çıkarılan ve yavaş yavaş dönen Tünel Açma Makinesi modeli bu imkansız gibi görünen görevi başarı ile tamamlamış olan makinelerin gösterildiği kısmın merkez parçasını oluşturuyor. Bu modele eşlik eden ise projede çalışarak onu mümkün kılan birçok kişinin inşaat kaskları. Bölgesel aydınlatılan bu bölüm, süreçte emeği geçen herkese duyulan saygının göstergesi.

Metal bir elemanın “eğilmesi” ile yaratılan tema, gerek odanın merkezindeki yıpranmış kesme dişlerinin sergilendiği vitrinler, gerekse de boşlukta duran ödül kaideleri ve inşaat kaskları ile, tüm diğer sergi elemanların tasarımına da aktarıldı. Böylece tüm ögeler bir bütünün parçaları gibi görünüyor.

Sergiyi tanımlayan dikey duvar boyutları içinde tasarlanan gizli aydınlatma hüzmeleri koyu renk zemin üzerindeki sabit bilgi hattını homojen etkisi ile görselleştirirken projeksiyon hattında gölgeleme veya ışık kırınımları yaratmadan serginin bilgi akışına bütünlük kazandırıyor. Düşey duvarda yer alan bölgesel bilgileri ön plana çıkarmak için ise ışık seviyelerinden çok kontrast değerlerine ve renk sıcaklık farklılıklarına odaklanıldı.

Dış hacimde, büyük beton kaideler üzerinde, çalışma alanında kullanılan makinelerden arta kalan parçalar ise teknik çizimleri ile de bütünleştirilerek aydınlatmanın senaryosuna dahil edildi.

Aydınlatma ile bütünleşen tüm bu teknolojiler ziyaretçilere, daha önce yaşamadıkları türden etkileşimli bir deneyim sunuyor.

Projeye katılanlar:
Küratör ve sergi tasarımı: Sanja Jurca Avcı
Mimari ekip: Avcı Mimarlık – Sanja Jurca Avcı, Selçuk Avcı, Ahmet Kapıcıoğlu, Tolgahan Akbulut
Teknik tasarım danışmanı: Şener Çardak
Proje yönetimi: Avcı Mimarlık – Selçuk Avcı, Koray Tokdemir, Arda Can Buze
Multimedya konsept geliştirme: Nohlab
Multimedya yönetimi: Nerdworking
Aydınlatma tasarımı: Y+ALD – Yıldız Ağan