Işık kirliliği, böcek popülasyonundaki azalışın bir nedeni
İklim değişikliği, böcek ilaçları ve toprak kullanımındaki değişimler tek başına Almanya’da böcek popülasyonundaki azalışı tam olarak açıklamak için yeterli değil. Leibniz-Institute of Freshwater Ecology and Inland Fisheries (IGB; Leibniz Tatlısu Ekolojisi ve İçsu Balıkçılığı Enstitüsü)’nden bilim insanları, uçan böcek popülasyonunda ciddi bir azalma yaşayan bölgelerin aynı zamanda yüksek düzeyde ışık kirliliğine de sahip olduğunu artık ortaya koymuş bulunuyor.
Birçok araştırma, geceleri kullanılan yapay ışığın böcekler üzerinde olumsuz etkileri olduğunu öne sürüyor. Bilim insanlarının, gelecekte böcek popülasyonunun azalma nedenlerini araştırırken bu faktöre daha fazla dikkat etmesi gerekiyor.
Uçan böcekler biyokütlesindeki azalış yüzde 75’in üzerinde. Endişe verici bu rakam 2017 sonbaharında birinci sayfa haberi oldu. 2017’de yayımlanan araştırma, son 27 yıl boyunca tarımsal arazilerde seçili koruma alanlarındaki uçan böcekler biyokütlesinde görülen eğilimleri analiz etti ve böcek popülasyonlarındaki düşüşten iklim ve habitat değişikliklerinin sorumlu olduğu sonucuna ulaştı. Aynı zamanda araştırmacılar, bu etkilerin tek başına böylesi keskin bir düşüşü açıklayamayacağına da dikkat çekti.
Yanlış zamanda yapılan aydınlatma, ekosistemlerin dengesini bozuyor
IGB’deki Light Pollution and Ecophysiology (Işık Kirliliği ve Ekofizyoloji) araştırma grubundan bilim insanları için net bir görev. Sonuç olarak bilim insanları önceki çalışmalar dolayısıyla geceleri yapılan yapay aydınlatmanın böcek sayılarını ve böcek topluluklarını etkilediğini biliyorlar.
Dolayısıyla IGB araştırmacısı Dr. Maja Grubisic tarafından yönetilen ekip, 2017’deki araştırmanın kapsadığı bölgelerin konumlarını inceledi: Bunlar, aralarındaki kırsal alanların hızla kentleşmesi yüzünden birbirleriyle birleşen, ortalamadan daha yüksek bir ışık kirliliği seviyesine sahip kümekentlerdeki bölgeler. Maya Grubisic, araştırmalarının başlangıç noktasını, “Tüm böcek türlerinin yarısı noktürnal, yani geceleri aktif canlılardır. Dolayısıyla yön bulma ve hareket kabiliyetlerini kullanmaları ya da avcı canlılardan kaçmaları ve yiyecek arama, üreme gibi gece işleriyle meşgul olmaları karanlık ile ay ve yıldızların doğal ışığına bağlıdır. Yapay olarak aydınlatılmış gece, bu doğal davranışların düzenini bozar ve hayatta kalma şanslarını olumsuz etkiler,” diye açıklıyor.
Bilim insanları, gece yayılan yapay ışığın böcekler üzerindeki etkilerine ilişkin olarak son dönemde yapılan tüm çalışmaları incelediler ve ışık kirliliği ile böcek popülasyonlarındaki azalmalar arasında öngörülebilir bir bağlantı olduğunu gösteren güçlü kanıtlar bulunduğunu ortaya koydular. Örneğin; uçan böcekler yapay ışıkların çekimine kapılıyorlar ve aynı zamanda diğer ekosistemlerden uzaklaşıp ayrılarak bitkinlikten ya da kolay av olmaktan dolayı can veriyorlar. Ayrıca sıralı ışıklar, uçan böceklerin yayılımını önlüyor çünkü diğer olumsuz çevresel etkilere karşı dirençlerini, özellikle tarıma ayrılan bölgelerde bariz olarak azaltabilecek şekilde, bölünmüş böcek popülasyonları içinde genetik alışveriş eksikliğine yol açıyor.
Dünya çapında arazi kullanımının en az yüzde birini oluşturan tarım alanlarında böcek popülasyonlarındaki düşüş, yalnızca tür çeşitliliğinin azalması anlamına gelmiyor, aynı zamanda önemli ekosistem hizmetlerini de tehlikeye atıyor: Örneğin bu durumda polenleri bitkilere daha az sayıda güve, kınkanatlı ve sinek taşıyor. Ayrıca yaprak biti gibi haşerelerin veya böceklerin kınkanatlılar ve örümcekler gibi düşmanlarının hem oluşumlarında hem de davranışlarında gerçekleşen değişiklikler, bu son derece ahenkli sistemin dengesini bozabiliyor. Üstelik geceleri kullanılan yapay ışık bitkilerin çiçeklenme zamanlarını ve gelişimini, dolayısıyla verimi doğrudan etkileyebiliyor.
IGB’deki Işık Kirliliği ve Ekofizyoloji araştırma grubu başkanı Dr. Franz Hoelker, “İnceleme çalışmamız, geceleri yapay ışığın yaygın olarak kullanıldığını ve bunun tarım alanlarında, biyolojik çeşitlilik ve mahsul üretimi açısından bilinmeyen sonuçlarıyla birlikte karmaşık etkilere sahip olabileceğini gösteriyor. Bu nedenle ışık kirliliği, çevre sorunlarını azaltmak için atılabilecek pratik adımları belirlemek üzere gelecekteki çalışmalarda genel olarak potansiyel bir ekosistem bozulması olarak görülmelidir,” diyor.
Haber kaynağı: https://phys-org.cdn.ampproject.org/c/s/phys.org/news/2018-06-pollution-insect-decline.amp