Aşkabat Uluslararası Havalimanı Terminal Binası, Türkmenistan

0Metin: Faruk Uyan

Türkmenistan’ın başkenti Aşkabat’ta Polimeks İnşaat tarafından hayata geçirilen Aşkabat Uluslararası Havalimanı düzenlenen görkemli bir törenle 17 Eylül 2016’da hizmete açıldı. Aşkabat Uluslararası Havalimanı Kompleksi, Türkmenistan’ın milli sembollerinden olan şahin kuşundan ve Oğuz Han’dan esinlenerek tasarlandı. 266 farklı fonksiyona sahip bina ve 12 milyon m2 alanıyla yılda 14 milyon yerli ve yabancı yolcuyu IATA Class A hizmet standartlarında ağırlayabilecek.

Ana Terminal Binası 166,000 m2’lik dev bir alanda ve Terminal, İskele, Yıldız ve Köprüler olmak üzere 4 ana bloktan oluşuyor. Basit ve tutarlı mimari şema, yolcuların girişinden hava tarafına veya tersi istikamette anlaşılır rotalar ortaya çıkarıyor. Bloklar arasındaki doğrusal düzenleme yürüme mesafelerini en aza indirerek minimum bekleme süreleri sağlıyor.

Gerek gündüz gerekse gece saatlerinde, Aşkabat, Türkmenistan’a gelen yolcuların gördüğü ilk bina veya buradan ayrılacakların gördüğü son bina olacak. Bu doğrultuda, iç-dış aydınlatma tasarımı da prestijli ve güçlü bir algı oluşturmayı, ülke kültürüne referans veren yapısal detayları vurgulamayı hedefliyor. Projenin cephe aydınlatması, binanın olağan dışı şeklini tümüyle ortaya çıkaracak şekilde kurgulandı. Giriş saçağı üzerindeki LED projektörler kuş şeklindeki ön cephedeki iki kanadı homojen bir şekilde aydınlatırken, cam cephedeki güneş kırıcılara entegre edilen lineer LED aydınlatmalar da kanat çırpma hareketini canlandırıyor. Bina çatısının mimari tasarım detaylarında yer alan; ülke kültüründeki simgelerden “ok ve yay” ile ülke bayrağındaki “kilim desenleri” lineer LED aydınlatmalar ile görünür kılınıyor.

Bina içerisindeki aydınlatma ürünleri sadece ışıklandırma amacıyla teknik birer ekipman olarak kullanılmanın ötesinde, iç mimari tasarımın bir parçası olarak mimariyle bütünleşiyor. Mimari ve ışığın bir kombinasyonu olarak ortaya çıkan mekânlar, ülkeye inen ziyaretçilere etkileyici bir ilk izlenim sunuyor. Genel atmosfer olarak bu projede kullanıcı konforu için homojen bir aydınlatma ile oluşturuldu. İç mimari detayları vurgulayan doğrusal ve gizli ışıklarla da farklı kontrast değerleri sağlandı.

Diğer yandan iç mekânda, 25 metre yüksekliğe sahip ana giriş holü tavanındaki desenler gizli ışık detayları ile vurgulandı. Bu desenlere entegre spot aydınlatmalar ile zeminde hedeflenen 300lx aydınlık düzeyi homojen şekilde sağlanabildi. Aslında yolcu bekleme salonları ve yürüyüş hollerinin farklı kat yüksekliklerine sahip olması, aydınlatma tasarımı için zorlayıcı bir faktör, Ancak benzer görsellikteki spot aydınlatmaların farklı güç ve ışık açılarına sahip tipteki kullanımıyla, bu zorluk da aşıldı..

Projenin iç mekân aydınlatma gereksinimleri için yerel standartlar ve Avrupa Birliği standartları (EN-12464) esas alındı. Her mekân için bilgisayarlı aydınlatma hesaplamaları gerçekleştirilerek aydınlatma ürünlerinin teknik şartları belirlendi. Cephe aydınlatma tasarımı çalışılırken, 2D görseller üzerinde ilk fikirler oluşturuldu. Daha sonra animasyonlar ile sunumlar yapıldı ve son aşamada 3D mimari modeller üzerinde detaylı aydınlatma hesaplamaları gerçekleştirildi. Çıkan sonuçlar mock-up çalışmaları ile test edilerek kesinleştirildi. Tüm tasarım sürecinde uluslararası havacılık kuralları gözetildi.

Enerji tüketimini minimize etme amacıyla tüm aydınlatma ürünleri LED teknolojisi ile uygulandı. Ürünlerdeki bütün reflektörlerin yüksek yansıtıcılığa sahip olmasına, tüm akrilik kapakların kaliteli ve yüksek ışık geçirgenliğine sahip olmasına özen gösterildi.

Bu projenin aydınlatma tasarımı ayrıca, ABD’de düzenlenen IES Aydınlatma Ödülleri’nde uluslararası projeler kategorisinde “Merit Award” ile ödüllendirildi.

Projeye katılanlar:

Mimari tasarım: Polimeks İnşaat
İç mimari tasarım: Polimeks İnşaat, Tekeli-Sisa Mimarlık
Aydınlatma tasarımı: Lighting LAB.1 – Faruk Uyan, Elif Uyan; www.lightinglab1.com, Turan Pekmezci
Elektrik projesi: HB Teknik

Uygulanan ürünler:
Wayson Lighting, Son Aydınlatma