Neden mavi ışık özellikle geceleri tehlikeli?

Yeni teknolojik gelişmeler, genellikle beklenmedik zorlukları da beraberinde getirir. Beyaz LED aydınlatma, sıklıkla zararlı olma potansiyeli yüksek olan mavi ışığın yüksek seviyelerine sahiptir.

2010 yılında IDA’nın yayınladığı “Visibility, Environmental, and Astronomical Issues Associated with Blue-Rich White Outdoor Lighting” isimli makalede; maviden zengin beyaz ışık kaynaklarındaki tehlikeler detaylandırılıyor.

Harvard Sağlık Yayınları’nn bir makalesi olan “Blue light has a dark side” (Mavi ışığın karanlık bir yanı var) ise mavi renk ışık yayan yapay aydınlatmanın vücudun fiziksel ritmini, dengesini nasıl mahvettiğini anlatıyor. Tüm renkler aynı negatif etkiye sahip olmasa da araştırma sonuçları gösteriyor ki mavi ışığın kanser, kalp rahatsızlıkları, obezite ve diyabet gibi rahatsızlıkların oluşumuyla ilişkisi olabilir.

Mavi dalga boyları geceleri yapay aydınlatmayla yayılıyor, ancak aslında gündüz vakti mavi ışığın yararlı etkileri de var. Araştırma sonuçlarına göre gün içinde güneş sayesinde ortaya çıkan mavi dalga boyları dikkati artırıyor ve insanların modunu yükseltiyor. Tüm bu yararlar ise geceleri zarar verici etkilere dönüşüyor.

Maviden zengin ışıkla ilgili endişeler sadece insan sağlığıyla sınırlı kalmıyor. Güçlü mavi içeriğe sahip dış aydınlatma gökyüzünü de mahvediyor. Çünkü daha az maviden oluşan aydınlatmadan çok daha büyük bir coğrafi alana ulaşabiliyor. 2016 yılında yayınlanan World Atlas of Artificial Night Sky Brightness’a göre; 4000K sokak ve dış mekân aydınlatma retrofitleri aydınlatma kirliliğini 2.5 katına çıkarabilir.

Maviden zengin beyaz kaynakların göz kamaşmasını artırdığı, insanın görüşünü bozduğu-özellikle belirli bir yaşa gelmiş kişilerde- biliniyor. Bu tip aydınlatmaların yol güvenliğini etkileme potansiyelleri de var. Bu da motorsiklet kullanıcıları ya da yayalar için ciddi sorun teşkil edebiliyor. Geceleri doğal ortamlarda kullanılan mavi ışığın yabani hayat canlılarının üremelerini ve davranışlarını olumsuz etkilediği gözlemlenmiştir. Bu özellikle göçmen türler için ara geçiş noktaları olan şehirler için geçerlidir.

LED dönüşümü ile elektrik ve bakım açısından daha uygun dış mekân aydınlatması vaadi; LED’lerin mavi içerik açısından zengin oluşları gibi faktörler düşünülerek de enine boyuna tartılmalı. Maviden zengin kaynaklar elektriğin ışığa dönüşümündeki en verimli LED’lerdir. Böylece daha sıcak ve daha az verimli beyaz LED lambalara göre çok daha düşük elektrik maliyetine sahiptir. Ancak bundan sonra atılacak her adım geceleri mavi ışığa maruz kalmanın ya yok edilmesi ya da azaltılması üzerine olmalıdır.

IDA Öneriyor

Şu anda dış mekân aydınlatmaları için hali hazırda zaten birçok beyaz LED seçeneği bulunuyor. Ayrıca seçeneklerin sayısının gelecekte daha da artacağı öngörülüyor. IDA ise aydınlatma sistemleri kullanıcıları için bir dizi öneride bulunuyor. Bu öneriler hem seçilecek aydınlatmanın enerji ve maliyet açısından verimliliğini gözetiyor hem de güvenliği temin ediyor, doğal yaşamı ve gece doğal gökyüzü manzarasını korumayı hedefliyor. Öneriler şöyle:

• Daima tam korumalı, ışığı yukarıya doğru yaymayan armatürler seçin.
• “Sıcak beyaz” ya da mavi emilimini en aza indiren LED’ler kullanın. (CCT < 3,000 K; S/P ratio < 1.2)
• Dim, zamanlama, hareket sensörü özellikleri olan ürünlere bakın.
• Tüm gece ayakta kaldığınız zamanlarda ışıkları kısmayı ya da tamamen kapamayı düşünün.
• LED’lerin yüksek ışıldama etkisi yüzünden “fazla ışığın” cazibesinden kaçının.
• Sadece belirli bir görev için tam olarak ihtiyaç duyduğunuz alanı aydınlatmaya çalışın.

Haber kaynağı: http://darksky.org/why-is-blue-light-at-night-bad/