LED lamba atığı: Bir iyi, bir de kötü haber

Neredeyse on yıllık yaygın kullanımın sonunda LED’ler halen Avrupa’daki atıkların yalnızca küçük bir bölümünü oluşturuyor. Demek ki uzun ömürlülük iddialarına ulaşmış gibi görünüyorlar.

Bunları geri dönüşüme sokmak ise başka bir mesele.

Eğer atık yığını bir gösterge sayılırsa, o zaman LED lambalar üreticilerinin uzun ömürlülük iddialarını doğrulamış görünüyor: Avrupa’da halen atıkların %2’den daha az bir kısmını oluşturuyorlar.

Bu sayı, Avrupa çapında lambaların ve aydınlatma ürünlerinin toplanması ve geri dönüşümünü izleyen bir organizasyon grubu olan Eucolight’tan alındı. Çalışma yaptıkları 18 ülkeden toplanan lambaların %79’unu işlediklerini iddia ediyorlar.

Geçtiğimiz ay Sassenheim, Hollanda’da gerçekleşen yıllık konferansının ardından Eucolight “Uzun ömürleri sayesinde LED lambalar şu anda atık yığınının %2’sinden daha azını oluşturuyor,” diye bildirdi.

LED’lerin yaygın kullanımı beş yıldan fazla zamandır sürüyor. Eğer hızlı tüketilseydiler %2’den daha büyük bir oranı oluşturmaları için yeterli bir süre bu. Üreticiler 20 yıl ve daha uzun kullanım ömrü iddialarını gayri resmi olarak ortaya atmaya başladı (ancak 5 yılın üzerinde garanti bulmak zor; çoğu ise çok daha kısa).

Ürün etiketlerinde bildirilen aralık 15.000-30.000 saat. Bunu günde 3 saatten yaklaşık 14 ila 28 yıl arasında bir kullanım ömrü olarak anlayabilirsiniz.

Yani tüketiciler halen uzun ömür iddialarını doğrudan kanıtlayacak kadar uzun süre boyunca yeterli LED lambası kullanmamışken, atık yığını, LED ürünlerin genel olarak şu ana kadar gayet dayanıklı olduğuna dair somut dolaylı kanıt sunmuş oluyor. (9 aylık kullanımdan sonra az önce lambasını çöpe atmış olanlar kusura bakmasın; bu da gerçekten olabiliyor.)

Bu iyi haberdi.

Ama bir de pürüz var. Önümüzdeki 10 yıl içinde LED’ler atıkların yaklaşık %30-40’ını oluşturacak ve bu olurken, sektörün, bunları geri dönüştürmede, geçmişte daha basit tasarımlarla karşı karşıya kaldığından daha fazla yükü olacak. Bunu, Birleşik Krallık lamba geri dönüşüm şirketi ve Eucolight üyesi Recolight CEO’su Nigel Harvey söylüyor.

Yakın zamanlı ekonomi konulu baş makalemizde bildirdiği gibi, bugün Birleşik Krallık’ta flüoresan lamba malzemesinin %90’dan fazlası geri kazandırılırken LED lamba yapısı %50’yi bile bulmakta zorlanacak.

“LED teknolojisinin faydalarından biri de kullanılan malzemelerin kapsamında, kullanılan tasarımlarda, şekillerde, ebatlarda, her şeyde bir patlama olmuş olması,” diyor Harvey.

“Ürünün yapılış şeklinde çok daha fazla yeniliğe olanak tanıyor. Ancak iş geri dönüşüme geldiğinde bu ürün heterojenliği bir maliyet getiriyor. Ürünün içinde o kadar çok malzeme var ki. Bunlar birbirine birleştirilmiş; genellikle de mekanik işlemlerle birbirinden ayırmayı güçleştiren yapıştırıcı veya köpükle. Plastikten cama, seramiğe, alüminyuma, bakıra kadar malzeme olarak ne ararsanız var. PCB var. Tam bir karışım. Sonuçta dönüp bizi vuracak bir soruna sahibiz.”

Şimdi biraz da iyi haberlere dönecek olursak: Ufukta beliren bu sorun, Eucolight konferansında gözden kaçmadı.
“Bu amaçla, delegeler LED’lerin geleceği ve LED geri dönüşüm teknikleri için teknik kompozisyonu ve seçenekleri öğrendiler.”

Gelişmeleri dört gözle bekliyoruz.

Haber kaynağı: https://www.ledsmagazine.com/articles/2018/05/led-lamp-waste-theres-good-news-and-bad.html