“İyi hissetmek” için ayarlanabilir beyaz ışık (Tunable White)

Şafak zamanından itibaren ışık bize adeta rehberlik eder. Biyolojik saatimiz güneş tarafından kontrol edilir ve ışığın kalitesi gün içinde değişim gösterir. Biyolojik saatimiz “fiziksel ritim” olarak da adlandırılır. Doğal ışık ve onun geliş açıları bizim fiziksel ritmimizi; uyuma ve uyanma saatlerimizi tanımlar.

Ancak bizler doğal ışığın dışına çıktık ve yapay aydınlatmaları yaratarak gün ışığından bağımsız hale geldik. Böylelikle karanlığın içinde saatler boyunca çalışabilmeyi başardık. Biyolojik saatimiz ise bu durumdan bir hayli rahatsız olmaya başladı…

Biyolojik saatimizi yönetebilmemizin ardındaki bilim
Dışarıdayken doğal gün ışığına maruz kaldığımızda kendimizi çok iyi hissederiz. Gün ışığı düşük açılardan gelir ve bizi güne hazırlayarak kalkmamızı söyler. Güneş yükseldikçe ışık gözümüze daha yüksek açılardan girer. Işık gözün dibine girer ve bizim ganglion hücrelerimizi uyarır. Böylelikle cortisol hormonu üretiriz ve uyanırız.

Gökyüzünün-gölgelerin renk sıcaklığının kombinasyonuyla gözün dibine vuran ışık; beynimize aktivite zamanının geldiğini söyler; yani ertesi güne kadar “yemek” bulmamız gerekir. Daha sonra güneş batmaya başladığında ise ışık yine düşük açılarla gelmeye başlar ve bizi dinlenmeye hazırlayan uyku hormonu olan melatonin salgılamaya başlarız.

Işık yoğunluğu ve renk sıcaklığı etkileri
Renk sıcaklığı tercihimiz statik değildir; bazen soğuk bizi aktive eden bir renk isterken bazen dinlenmek, rahatlamak için daha sıcak tonlar tercih ederiz. Seçimimiz yaşımızla da ilgili olabilir. Örneğin daha gençken daha soğuk ışık istemeye yatkınken büyüdükçe bu isteğimiz sıcak renklere doğru dönüşür.

Çalışma hayatımızda da tercihlerimizi belirlemeye alışmaya başladık. Ancak iş yerlerinde ışığın yoğunluğunu belirlememiz mümkün olsa da renk sıcaklığı genellikle bir başkasının seçimine kalmıştır. Örneğin bir hastanenin ya da diş kliniğinin bekleme odasındaki soğuk renk; istediğimiz huzurlu atmosferi yaratmayabilir.

Bekleme odasında ayarlanabilir beyaz uygulaması
Açık bir ofiste kişisel aydınlatılmış bir deneyim yakalamak çok zor olsa da renk sıcaklığı kontrolünü değiştirmek ortamı olumlu yönde etkileyebilir. Lobiler, resepsiyonlar, konferans ve bekleme odaları ayarlanabilir beyaz uygulama çözümü için idealdir.

Işığı aktive etmek
Işığın renk sıcaklığı ve yoğunluğu mevsime göre de değişim gösterebilir. Sıklıkla, bir ofis atmosferinde, yapay aydınlatma enstalasyonları dışarıdaki gerçek aydınlatma koşullarını yansıtmaz. Özellikle kış mevsimlerinde daha karanlık olan doğal ortam iç mekânda uygulansa çok karanlık, iş yapmaya elverişli olmayan atmosferler yaratabilirdi. İşte tam da böyle zamanlarda, daha karanlık aylarda da, fiziksel ritmimizi gün içinde belli zamanlarda “yapay aydınlatmayla” uyarabilmemiz mümkün. Örneğin sabahın ilk saatlerinde daha düşük seviyelerde sıcak ve yoğunluğu artırılmış bir aydınlatma kullanılabilir. Konsantre olmak ya da konsantrasyonu artırmak için ise gün içinde kısa aralıklarda yüksek seviyelerde soğuk ışık kullanılabilir. Okul ortamlarında yapılan çalışmalarda bu durumun yapılan aktivitelerde olumlu sonuçlar doğurduğunu ortaya koyuyor.

Soğuk ışık

Sıcak ışık

Ayarlanabilir beyaz teknolojisinde tasarım metodolojisi
Bu teknoloji kullanıcıya renk sıcaklığını ve yoğunluğunu aynı aydınlatmayla değiştirmesine olanak tanır. İyi bir aydınlatma sistemiyle tasarlanan aydınlatmalar konsantrasyonu-motivasyonu artırır, sağlığı ve ruh halini olumlu etkiler. Kişisel kontrol, ihtiyaç duyulan zamanlarda üretkenlik patlaması yaşanmasını sağlayabilir. Bunun yanında dinlenme ve uykuya ihtiyaç duyduğumuz zamanlarda da bizi buna hazırlar.

Sıcak ışık
Ayarlanabilir beyaz teknolojisinin tasarım metodolojisi gün içinde doğal ışığı her seviyede taklit etmektir. Dinamik bir aydınlatma gözlerimiz ve zihnimiz için müzik gibidir; bizi rahatlatır, daha iyi uyumamızı sağlar ve stresimizi azaltır. Mavi ışık aktive eder sıcak ışık ise sakinleştirir. Tüm bunları yapmak da, yaşamın en başından beri var olan “biyolojik saatimizi” kontrol eden doğal ışığı ve onun varyasyonlarını birebir taklit etmek demektir.

Uygulamalarda ayarlanabilir beyaz
İşte ayarlanabilir beyaz teknolojisinin kullanılabileceği birkaç örnek:

Konferans odalarında daha iyi ışık
Konferans odaları genellikle binaların ortasına konumlanır ve gün ışığı almazlar. Bu alanlarda renk sıcaklığı kontrolü birçok yolla kullanılabilir. Daha soğuk bir ışık, aktif görevlerin olduğu zamanlarda, daha sıcak bir ışık ise odaklanmamız gereken durumlarda uygulanır. Ancak bu odalarındaki ortak problem; özellikle video konfrenaslarında kamera, tıpkı insan gözü gibi, ışık seviyeleriyle başa çıkamaz ve kişiler ekranda hasta gibi görünebilir. Ayarlanabilir Beyaz Çözümü ile ise ışık seviyesine uyum sağlanabilir ve insanların yüzleri gerçek hallerine mümkün olduğu kadar daha yakın görünebilir.

Peki tüm gün süren bir konferansta neler yapılabilir? Bu gibi ortamlarda farklı aydınlatma seviyelerindeki dekorlar yüzünden renk sıcaklığının kontrol edilebilmesi tavsiye edilir. Işığın rengini kontrol eden bir zamanlayıcı katılımcılara günün hangi saatinde olduklarına dair bir fikir verebilir. Bir diğer alternatif olarak da farklı ortamlar yaratabilmek için renk sıcaklığına başvurulabilir. Daha aktif bir organizasyon için soğuk ışığın “tazelenme” hissi uyandıracak yüksek seviyeleri veya konsantrasyon-odaklanma için daha sıcak ve kısılabilir bir aydınlatma uygulanabilir. Burada kullanılan ışık ise aktivitelere göre ayrı ayrı kontrol edilebiliyor.

Mola odasında rahatlama ya da aktivite
Bu mekânlarda renk sıcaklığı kontrolü sizin alanı nasıl kullandığınıza bağlı olarak bir değişim yaratabilir. Soğuk bir ışık bizi yenilerken daha sıcak bir ışık bizi sakinleştirir. Bu örnekte gömme Pozzo tercih edildi. (foto)Pozzo’nun büyük, geniş parlak yayılımı iyi aydınlatılmış bir etki yaratıyor ve doğal ışık etkisi uyandırıyor. Bunun da ötesinde değişen renk sıcaklıklarıyla optimize edildiğinde doğal ışığın gün içinde değişen evrelerini de adeta taklit etmiş oluyor.

Girişte ya da bekleme odasında “karşılama”
Giriş ya da bekleme odasında ışık, hem yoğunluk hem de renk açısından gün ışığını taklit eden, yönlendirici bir aydınlatma çözümü ile kontrol ediliyor. Özellikle doğal ışığın ulaşmasının mümkün olmadığı alanlar açısından bu çözüm oldukça önemli. Pozzo tamamen doğal aydınlatma hissi veriyor. Pleiad Wallwasher G3’lü duvar ışıklarıyla destekleniyor. Ofiste kişisel aydınlatma sağlıyor.

Kapalı ofislerde kişisel aydınlatma
Kapalı ofisler, ayarlanabilir beyaz çözümünün en kolay uygulandığı alanlardır. Çünkü bunlar tek bir kişiye ait odalar ve seçim sadece o kişiye bağlı. Kendinizi daha aktif hissetmek istediğinizi düşünün; o zaman soğuk ve daha yoğun bir ışık gerekir. Bunun dışında okumak ve konsantre olmak istediğinizde daha sıcak ve kısılabilir bir aydınlatma yerinde olacaktır. Direkt/Direkt olamayan Pleiad Wallwasher G3’lü Combilume kullanmak ortam ve çalışma atmosferi sağlıyor. Renk sıcaklığı ve yoğunluğu duvardaki basit bir panelden kontrol edilebiliyor.

Açık ofislerde dinamik ışık
Açık ofisler her bir bireyin seçimine göre bir kontrol sağlayamaz çünkü oda grup halindeki insanlar için aydınlatılmıştır. Bu durumda yönlendirici bir aydınlatma çözümü kullanmak yerinde olacaktır. Bu çözüm gün boyu ışığı değişime uğratır ve gün ışığını taklit eder.

Haber kaynağı: http://www.illumni.co/tunable-white-light-for-activity-and-well-being-by-eagle-lighting-australia/

http://www.illumni.co/tunable-white-part-3-light-for-activity-and-well-being-by-eagle-lighting-australia/