Detroit’teki LED sokak lambaları birkaç yıl sonra karanlığa gömüldü
Şehrin aydınlatma kurumu, on binlerce sokak lambasının kurulduktan sadece birkaç yıl sonra bozulma tehlikesiyle karşı karşıya olmasından endişe duyuyor. Bu durum, Detroit’in bazı semtlerini tekrar karanlıkta bırakma tehdidi barındırıyor.
Detroit’te revize edilen en son teknolojiye sahip sokak aydınlatma sisteminden sorumlu kurum, onarımın tahminen milyonlarca dolara mal olacağını söyleyerek, kentin 65.000 sokak lambasının yaklaşık üçte birinin üreticisine karşı federal dava açtı.
Kamu Aydınlatma Kurumu (Public Lighting Authority – PLA), Leotek Electronics USA hakkındaki şikayetinde, 20.000’den fazla LED lambanın “zamanından önce kararıp söndüğünü” ve kentin yeniden canlandırılma sürecini “tehlikeye” soktuğunu belirtti.
Davada, “Nitekim, PLA, Leotek’in armatürlerinin kısa vadede sistem genelinde arızalanacağını tahmin ediyor” deniyor. Sorun, geçen ay aydınlatma sistemiyle ilgili yapılan rutin araştırmalar sırasında ortaya çıktı ve aydınlatma kurumuna bağlı hukuk bürosunun Şubat ayında hazırladığı belgeye göre sebep, “kömürleşmiş, yanmış ya da kırılmış” kusurlu birimlerdi.
Kaliforniya merkezli üretici, Aralık ayında aydınlatma kurumuna yazdığı mektubunda, özellikle batı yakasındaki mahallelerde ve Detroit’in başlıca caddelerinin bazılarında, şehir sokaklarını karanlığa gömecek şekilde bazı modellerde “daha fazla hata bildirimi” aldığını kabul etti. 17 Aralık tarihli mektubunda, Leotek yöneticisi Hy Nguyen, şirketin “sorunu, LED’in üzerinde camı doğrudan yakabilecek aşırı sıcaklık” olarak belirlediğini söyledi. Nguyen, “Karşılaştığınız sorun için özür dileriz, sorunları çözmek için sizinle işbirliği içinde çalışacağız,” dedi. Ancak aydınlatma kurumuna göre, son haftalarda Leotek yetkilileri sessizliğe gömüldü. Leotek’ten bir temsilci, Pazartesi günü yorum yapması talebine cevap vermedi.
Aydınlatma projesi, Belediye Başkanı Mike Duggan ve diğerleri tarafından şehrin temel hizmetlerinin iyileştirilmesi çabalarında erken elde edilmiş bir başarı olarak örnek gösteriliyordu. Üç yıllık ve 185 milyon dolarlık elden geçirme işleminden önce, Detroit’in 88.000 sokak lambasının yaklaşık yüzde 40’ı çalışmıyordu. Leotek tarafından sağlanan LED lambaların en az on yıl ömürlü olması bekleniyordu.
Kamu Aydınlatma Kurumu İcra Direktörü Beau Taylor, The Detroit News’a “Detroit halkı sokak lambaları konusunda çok şey yaşadı,” dedi. “Halkın bu durumu çözmek için elimizden gelen her şeyi yaptığımızı ve daha önceki duruma geri dönmeyeceğimizi bilmelerini istiyorum. ”Davada, son beş ay boyunca, “Detroit’in geniş kesimlerinde” lambaların bozulduğunu ve Leotek yetkililerinin “sorunun armatürlerde olduğunu kabul etmelerine ve bu durumun Detroit sakinlerinin güvenliğini ve refahını tehlikeye attığını bilmelerine rağmen” aydınlatma kurumu tarafından garanti haklarının yerine getirilmesi girişimlerini reddettikleri belirtiliyor.
Davaya göre, aydınlatma kurumu, E-Cobra model LED ünitelerinin çeşitli güçleri için Mart 2014’te Leotek ile bir satın alma anlaşması imzaladı. Aydınlatma kurumu, Leotek’e 25.320 lamba için 3,9 milyon dolar ödedi. Kurulum maliyeti ise yaklaşık 5,2 milyon dolardı.
Aydınlatma kurumuna göre, şirket, verdiği 10 yıllık garanti uyarınca her türlü hatayı düzelteceğini ve kusurlu ürünleri değiştireceğini söylemişti. Leotek, 2014 yılında aydınlatma kurumunun LED sağlayıcısı olarak anlaşma imzaladığı dört firmadan biriydi. Ağustos 2017’de kurumun başına geçen Taylor, seçimin her zamanki gibi bir tedarik sürecinden geçtiğini ve kararların “iyi niyetle alındığını, bu lambaların ülke genelinde kullanıldığını ve hiç kimsenin kasıtlı olarak ‘kötü bir karar vermediğini’” söyledi.
Batı yakası sakinlerinden Marcus Henry, özellikle kendi mahallesi olan Joy ve Greenfield çevresinin çoktan karanlığa gömülmesinden dolayı hayal kırıklığı yaşadığını söylüyor. 34 yaşındaki Henry, “Bir şeye para harcıyorsanız onun işe yaraması lazım,” diyor.
Berkeley, California’da da Leotek tarafından 2014 yılında şehir genelinde aydınlatma sistemini iyileştirmek için sağlanan yaklaşık 7.000 LED sokak lambası ile ilgili benzer sorunlar yaşanıyor. Berkeley sözcüsü Matthai Chakko, The News’a, yaklaşık bir yıl önce, yetkililerin “olması gerekenden daha yüksek” bir bozulma oranını fark ettiğini, o süre boyunca, kentin armatürlerinde her gün ortalama bir bozulma yaşandığını söyledi. Berkeley’de yaşanan durumda, aydınlatma panellerindeki tek tek diyotlar bozularak genel parlaklığı azaltmakta.
Chakko, “Yoldan geçen biri fark etmeyebilir,” diyor. “Ancak çalışanlarımız fark etti ve ayrıca halktan bazı insanlar da fark etti. ”Chakko, lambaların garantisinin olduğunu ve Leotek’in bunları ücretsiz olarak değiştirdiğini söylüyor. “Kullanılan orijinal modeller artık üretilmiyor,” diyor. Berkeley şu anda Leotek ile kaç adet lambanın değiştirileceği ve işgücü maliyetini kimin karşılayacağı konusunda pazarlık halinde. Chakko, “İyi niyetle pazarlık yapıyoruz, onlar da öyle,” diyor.
Belediye başkanı o zamanlar yaptığı açıklamada, Aralık 2016’da son kalan 65.000 sokak lambasını daha değiştirerek Detroit’i Amerika’nın yüzde yüz LED sokak aydınlatmasına sahip en büyük kenti haline getirdiklerini söylemişti. Duggan’ın ofisi Salı sabahı LED arızalarıyla ilgili cevap verdi. Belediye başkanının sözcüsü John Roach, “Aydınlatma kurumu ekibinin bu konuyu layıkıyla ele aldığına inancımız tam,” dedi. “Kararan ampulleri değiştirmek için proaktif hareket ederek doğrusunu yapıyorlar. Bu işin maliyetinin satıcı tarafından karşılanmasını sağlamak için ellerinden geleni esirgemiyorlar.”
Taylor, Leotek’ten satın alınan LED’lerden yaklaşık 18.000’in aydınlatma sisteminin ilk yapılanmasında monte edildiğini söylüyor. Taylor, “Farklı seviyelerde bozulma var” diyor. “Bazıları tamamen yanmış bazıları da yanmanın eşiğinde.” Kentin ana caddelerinin yanı sıra etkilenen diğer alanların batı yakasında olduğunu söylüyor. Taylor, “Bunların birçoğu yerleşim bölgesi,” diyor. “Arızalar her yerde var, ancak en büyük yoğunluk batı tarafındaki yerleşim bölgelerinde .”
Yetkililer, Leotek lambalarının ayrıca, Lodge’dan Kelly’ye doğru Eight Mile boyunca, Livernois’nin bir bölümü ve Corktown da dahil olmak üzere kentin diğer önemli bölümlerine de yerleştirildiğini söylüyor.
Şehrin merkezi ve orta bölgelerindeki lambalarda aynı sorunlar yaşanmıyor, çünkü çoğu farklı şirketler tarafından kuruldu. Taylor, şehir merkezindeki aydınlatmanın büyük bir bölümünün dekoratif olduğunu ve 2006 yılında kentte Super Bowl düzenlendiği dönemde yapılan yatırımın bir parçası olduğunu belirtiyor.
Davada, diğer üreticilerden (Cree Inc., Cooper Industries Inc. ve King Lighting Inc.) satın alınan on binlerce lambanın endüstri standartlarına uygun bir şekilde çalıştığı belirtiliyor.
Aydınlatma kurumu, Şubat ayında Leotek’in tüm kusurlu üniteleri, masrafları kendilerine ait olacak şekilde denetlemesini, onarmasını ve değiştirmesini istedi. Sonrasında bir şirket temsilcisine iki saatlik bir şehir turu düzenlenerek bozuk lambaları görmesi sağlandı. Davada ayrıca, bunun ardından verilen 17 Nisan tarihine kadar yapılacak düzeltmelere ilişkin bir zaman çizelgesi sunma sözünün henüz yerine getirilmediği iddia ediliyor. “Bu son tarih geldi ve geçti ancak Leotek, PLA ile tüm iletişimi kesti,” deniyor davada. Üreticinin harekete geçmemesinin, kuruma kendi kendine yenilemeye gitmekten başka seçenek bırakmadığı belirtiliyor.
Taylor, kurumun, yenilenecek ilk 1000 lambayı sağlamak için birden fazla firma seçtiğini söylüyor. Kurulumun, Jefferson ve Gratiot’nun yanı sıra Six Mile ve Eight Mile arasındaki Woodward bölgeleri de dahil olmak üzere, arızalı lambaların bulunduğu en yoğun trafik alan bölgelerde Haziran ayının başlarında başlaması bekleniyor. Taylor, “Önümüzdeki birkaç ay boyunca öncelikle bunları düzeltecek ve şehrin geri kalanını halletmek için bir proje planı hazırlayacağız,” diyor.
Değişiklikler yeni kablo veya direk kurulumu gerektirmeyecek. Taylor, yalnızca basit bir armatür değişikliği olacağını söylüyor.
Dijital bir veritabanı, çeşitli modellerin -ve sorunlu lambaların- nerelerde monte edildiği de dahil olmak üzere, kurumun aydınlatma ünitelerini takip ediyor. “Düzgün bir şekilde yaparsak, nispeten kısa bir sürede halledebiliriz,” diyor. Kurum, tüm aydınlatmanın Kasım ayına kadar değiştirilmiş olmasını ümit ediyor.
Taylor, “Üretici ile pazarlık halindeyiz diye şehri karanlıkta bırakmayacağız,” diyor. “Bu sorunu ele almalı, planımızı uygulamaya koymalı ve sonra lambaları değiştirme stratejimiz etrafında üretici ile bir çözüm oluşturmalıyız.”
Taylor, yenilenen ilk lamba grubunun maliyetinin yaklaşık 300.000 dolar olduğunu ve bunun şimdilik kurumun bakım fonundan karşılanacağını söylüyor. Genel yenileme maliyeti ise milyonlarca dolar olacak.
“Bu değişebilir bir hedef, ancak amacımız yenileme arayışımızda çevrilmemiş taş bırakmamak,” diyor. “Şehrin vergi mükelleflerinin kesinlikle yasal olarak zorunlu olduklarından daha fazla bir ödeme yapmamalarını sağlamak istiyoruz.”
Davada ayrıca, üretici tarafından Tayvan’da monte edilen, oysa sözleşmeye göre yurt içinde monte edilmeleri gereken test edilmemiş ve/veya kusurlu ürünlerin gönderilmesiyle anlaşmanın ihlal edildiği iddia ediliyor. Aydınlatma kurumu, mahkemeden Leotek aleyhine sözleşme ihlali ve garanti ihlalleri hakkında karar vermesini talep ediyor.
Taylor, “Bu, Detroit’teki hiç kimse için bir kara leke veya olumsuz bir algı yaratmayacak,” diyor. “Umarım olaya nasıl tepki verdiğimizle değerlendiriliriz, kontrolümüz dışında olan bir şeyle değil.”
Bu aydınlatma sorunu, aydınlatma sisteminin yeniden yapılandırılmasından zaten memnun olmayan Debra Hornbuckle için ise sadece daha kötü bir haber. “Memnun değiliz çünkü burası çok karanlık. Her şeyi görebiliyorduk. Şimdi hiçbir şey göremiyoruz,” diyor, 35 yaşındaki batı yakası sakini Hornbuckle. “Aydınlatma için para ödüyoruz, demek ki geceleri arabayı park ettiğimizde karanlıkta ortamı görebilmeliyiz.”
Haber kaynağı: https://www.detroitnews.com/story/news/local/detroit-city/2019/05/07/detroits-led-streetlights-going-dark-after-few-years/3650465002/