Close

03/07/2014

Yatak odalarımızdaki parlak ışık bizi nasıl etkiliyor?

PLDGeceIsik1Araştırmacılar uyurken odamızda fazla ışık olmasının sağlığımıza zararları konusunda uyarıyorlar. Peki ışık ne zaman bu kadar parlak oldu?

İnsanların düzenli uyumamalarıyla ilgili sürekli uyarılarda bulunuluyor. Uykudan önce elektronik cihazlarla fazla zaman geçirme, yatakta yeteri kadar zaman geçirmeme ve çok fazla kafein… Şimdi bir diğer potansiyel endişe: Yatak odasında fazla ışık.

Daha önceki çalışmalar, geceleri ışık kullanımıyla birlikte kemirgenlerdeki sağlık problemlerine dikkat çekmişti. Şimdi tam 113.000 kadının üzerinde yapılan bir çalışma ise bu durumun insanlar üzerinde obeziteye neden olabileceğini söylüyor. Kanser Araştırması Enstitüsü adına Oxford Üniversitesi araştırmacılarının yaptığı çalışmalara göre; daha geniş bel ölçüsüne sahip kadınların yatak odalarında karşıdan bakıldığında bile görülebilir yeterlilikte ışık bulunuyor.

PLDGeceIsik3Surrey Uyku Merkezi’nden Prof. Derk-Jan Dijk: “İnsanlar yatak odalarını belirlemeli ve daha karanlık hale getirmelerinin ne kadar kolay olduğunu görmeliler” diyor. Ancak bunun tam tersine yatak odalarımız gün geçtikçe daha mı aydınlık oluyor?

Kendisini ev tarihine adamış Londra’nın Geffrye Müzesi küratörü Alex Goddard, daha aydınlık odalara karşı, geçen yüzyıldan beri, muhtemel bir trend olduğunu söylüyor.

Aslında ilk problem evlerin dışında daha fazla ışıktı. İnşaat alanlarında yapılan evler, sokak lambaları, araba farları, reklam ve diğer binalar tarafından çevirilmiş durumda.

The Royal Commission’ın Artificial Light in the Environment (Çevrede Yapay Işık) isimli raporunda 1993-2000 yılları arasında İngiltere’de belli bölgelerde geceleri yoğun bir şekilde aydınlatma yapılması konusunda uyarıda bulunuluyor. Komisyon İngiltere’de dış aydınlatmanın her yıl %3 oranında arttığının da altını çiziyor.

Europe Omnibus Survey’den Harris Poll tarafından 2007 yılının Ekim ayında yapılan bir çalışmada pencereden gelen ışığın uykusuz gecelere sebep olduğu saptandı. The North West of England’ın raporuna göre ışık kirliliği yüzünden katılımcıların %44’ü uyku güçlüğü çekiyor.

PLDGeceIsik4Yatak odalarımızın dışında yükselen ışık miktarı, değişen ev dekoru trendleri problemi daha da fazlalaştırıyor. İnsanların çoğu daha ince perdeler seçiyor ve daha fazla kişi perdelerden uzaklaşarak panjurlara yöneliyor. Goddard konu hakkında şöyle konuşuyor: “Viktoryen dönemde ağır ve abartılı perdelere sahip olmak tamamen modaydı.”Bugün ise temiz çizgilerle yapılan aydınlatma alanları çok daha fazla arzu edilebilir durumda.

Guardian’ın editörü Ben Spriggs de bu konuda aynı fikirde. Panjurlar çok daha popüler olmaya başladı ve perdeler de sıklıkla çok daha ince. Spriggs: “ Özel alan sağlayan ancak ışığı bloke etmeyen bezlerde ve kumaşlarda bir artış söz konusu. İnce olan aynı zamanda ucuz da” diye konuşuyor.

İnşaat araştırmaları gerçekleştiren AMA Research şirketi direktörü Andrew Hartley’e göre milenyum panjurları ev camları kaplama pazarının %25’ini temsil ediyordu. Şu anda bu oran %30’a yükselmiş bulunuyor. Bunun tam tersine perde tercihlerinde ise %52-53’ten %47’ye bir düşüş söz konusu. Tüm bu değişimin çoğu geçtiğimiz 10 yılın erken dönemlerinde gerçekleşti.

Hartley, özel pencere kaplamalarının – plantasyon stili panjurlar, siyah perdeler ve gökyüzü için panjurlar gibi- bu dönemde daha da büyüdüğünü söylüyor. Hartley: “Pazarın orta bölümü sıkıştırıldı” diyor. Kısa vadede, insanlar belki de yatak odalarının tamamen karanlıktansa yarı karanlık bir hale getiren “pencere kaplamalarıyla” dekore etme hevesinde olacaklar.

Ve yatak odaları dışındaki odalarda ise elektronik cihazlardan çıkan bir sis var. Alarmlı saatler, dijital göstergeler ve gece ışıkları…PLDGeceIsik2

Dekor etkiyi fazlalaştırıyor. Goddard siyah duvarların demode olduğunu söylüyor. Açık renkler ve duvar kağıtlarıysa moda ki bunlar ışığı azaltmıyor. Bugün ister depodan dönüştürülsün ister yeni yapılmış olsun, yatak odalarının genellikle daha büyük pencereleri bulunuyor.

Emlak uzmanı Sarah Beeny eğer oda karanlık değilse uyuyamadığını söylüyor. Bazı aileler çocukları için karartma perdeleri kullanırken yetişkinlerin odalarında bunlara nadir olarak rastlanıyor. Beeny insanların ucuz materyale yatırım yaptıklarını söylüyor: “İnsanların düşünce yönteminin kısa dönem olması utanç verici. Onlar bir ya da iki yıl içinde odalarını tekrar dekore edebileceğimizi düşünüyor.”
Ancak herkes karanlığın iyi bir şey olduğu konusunda hemfikir olamaz. Loughborough Üniversitesi Uyku Araştırmaları Merkezi’nden Prof Jim Horne geceleri ışığın obeziteye neden olduğundan şüphe ediyor. Horne: “İnsanlar gözleri kapalı uyuyor ve genellikle etrafta nasıl bir ışık olduğunu görmezden geliyor. Yazın kışa göre hava daha aydınlık ancak insanların daha az uyuduğuna dair bir kanıt da yok” diye konuşuyor.

Hava aydınlık olduğunda uyanmalarına rağmen insanların çoğu tekrar hızlıca uykuya dalıyor. “Konu şu ki gün içinde uykulu musunuz?” Horne obezite ve ışıkla ilgili başka paralellikler olabileceğinden şüpheleniyor ve şöyle devam ediyor: “Biri karanlıkta uyumanın başka bir şeye neden olup olmadığını sorgulamalı. Daha aydınlık odalarda uyuyanların karanlık korkusu mu var? Çoktan altüst olmuş durumdalar mı?” Horne bu psikolojiye sahip kişilerin kilo almaya çok daha müsait olduklarına inanıyor ve ekliyor: “Odamızı tamamen karanlıkta bırakma fikri yanlış”. Tamamen karanlık yatak odalarına vurgu yapılması tehlikeli bile olabilir. Örneğin bütünüyle karanlık bir odada yaşlı insanların geceleri kalkması kazaya neden olabilir.

Kanıt elbette henüz bir sonuç değil. Ancak çalışmalar yatak odalarındaki ışık kirliliğine dikkat çekiyor ve bu belki de insanları ince panjurlarını kalın perdelerle değiştirmeye teşvik edebilir. Ve bir kez daha doğal ışık alan yatak odaları en çok huzur sağlayan yerler haline gelebilir…

Haber: Tom de Castella/BBC News Magazine
Ek Raporlama: Jon Kelly

Haber Kaynağı: http://www.bbc.com/news/magazine-27661394

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir