Yudum yudum: La Şarap Tadım Tesis ve Mahzeni

Metin: Yıldız Ağan
Fotoğraflar: Cemal Emden

Torbalı, tarihte çeşitli uygarlıkların merkezi içerisinde kalmış olup, ismini antik çağın ünlü şehirlerinden biri olan ”Metropolis” adından alır. Ege Bölgesi’nin verimli toprak yapısına sahip olan Küçük Menderes ovasına hakim bölge, antik dönemlerden itibaren ünlü şarap merkezleri arasında gösterilir. İşte bu coğrafyada, 1.168 dönümlük bir arazide tek parsel olarak kurulmuş La Şarapçılık bağları Torbalı’nın kuzey batısında yer alıyor.

4000 m2 kapalı alan üzerine kurulan yapıda, dış mekân (peyzaj alanı) misafir ağırlama, iç mekân (toprak seviyesi, zemin kat) şarap tadım ve satış merkezi, bodrum kat ise mekânın işlevinin orijini olarak görselleştirilen mahzen alanı ve depolama tesislerini fonksiyonlarını gerçekleştiriyor.

Aydınlatma tasarımı ekibi öncelikle doğal ışığın, güneşin, mevsimsel farklılıkların yapıdaki ışık-ısı etkileri gereği, Torbalı ve çevresindeki coğrafyayı analiz etti. Çevrenin, işletmenin, misafirlerinin ve yapıyı özelleştiren mimarinin, ışık ihtiyaçlarının belirlenmesi sonrası, yapıya değer katacak aydınlatma senaryosu kurgulandı. Konsept tasarım yaklaşımının kararlaştırılmasının ardından, mekânda kullanılan dekorasyon elementlerinin ışığa-renklere duyarlılıklarının ve uygulanan aydınlatma armatürlerinin montaj boyut araştırmaları yapıldı. Böylelikle ihtiyaçlara yönelik aydınlık ve karanlık dengesi belirlendi. Yine bu araştırmalardan yola çıkılarak direkt ve direkt olmayan aydınlatma hüzmelerinin etkilerine, yönlendirilmelerine, bütün olarak homojen ve bölgesel aydınlatma efektlerinin dengesine karar verildi.

Kurgulanan tasarımın görselliğini içeren ışık dağılım eğrileri ve kesit çalışmaları sonrası, ışık kaynaklarının nicelik-nitelikleri, güçleri-verimlilikleri, ışık, renk ve sıcaklıkları değerlendirildi. Böylelikle tasarımın bütününü doğru yorumlayan aydınlatma armatürleri belirlendi.

Mekânın algısı, üzüm bağlarını şarap tadım alanından izletiyor. Ayrıca bodrum katta yer alan mahzenin zemin kat kotundan geniş cam döşemeden görselleştirilmesi bütünlüğün şeffaflık ile tasarlandığının bir göstergesi.

3000 m2 zemin üzerine kurulan mahzen katı mimarisinin, çelik kalıp yapı ve eğimli brüt beton malzemelerinin bileşiminden doğan farklı ufuk çizgilerinin perspektifleri, aydınlatma tasarımında boyutlandırma keyfi sağladı. Belli saatlerde kısmen gün ışığının ve zemin kat aydınlatmasının etkisinde kalan mahzen alanının suni aydınlatma senaryosu alternatifli olarak tasarlandı.

Kabuk etkisindeki brüt beton yüzeyler, gün ışığı renklerini günün farklı saatlerinde görselleştirerek, mahzen içinde gereken aydınlatma ve sabit ısı değerine zarar vermeden, mekânın dış ortam ile algılanmasına öncü oldu. Farklı saat aralıkları ve fonksiyonlara yönelik alternatifli kullanımlar için düşünülen aydınlatma armatürleri; gün ışığının yoğunluğunun fazla olduğu zamanlarda, akşamları veya şarap dolum işlemlerinin yapıldığı saatlerde gereken aydınlatma değerlerini ayarlamak üzere çeşitlendirildi.

Sarkıt downlighter, uplighter ve diffuse aydınlatma armatürleri, aydınlatmanın senaryosuna dahil edilerek değişik ihtiyaçlara hizmet vermek üzere tasarlandı. Kullanılan ışık kaynakları verimlilikleri-renk sıcaklıkları, mekânın ihtiyacı olan seviyeleri ve mahzenin gerekli olan serinlik derecesini koruyabilmek üzere sentezlendi.

Giriş katında, gün içinde, dışa açılan cam yüzeylerden kontrollü olarak alınan gün ışığının yarattığı genel aydınlatma etkisi bütünlüğü hissettirdi. Tavan kotunda bulunan direkt downlight LED kaynaklı armatürlerin lokal vurguları ise mekânın kullanım amaçlarını bölgeselleştirdi.

Şarap sergi alanlarında lineer LED aydınlatma armatürleri ile sınırlar belirlendi. Ürünler üzerine direkt ışık atışları yerine diffuse bir etki ile dolaylı aydınlatma tercih edildi.

Bar ve oturma alanları keyifli sarkıt aydınlatma kompozisyonlarının etkileri ile tariflendi. Ahşap ve doğal taş cepheli yapının aydınlatması, çevrede ışık kirliliği oluşturmadan sadece binanın varlığını hissettirmek üzere kurgulandı. Döşemeden eliptical reflektörlü lineer LED uplight etkisi ile bina kütlesi yüzeyi belli bir oranda toprak kotundan ayrıştırıldı.

Üst seviyelerde ise mimarinin tanımına ve fonksiyonuna uygun olarak minimal vurgular ile bütüne yaklaşıldı. La Şarap Projesi’nde, aydınlatma tasarımının çıkış noktası, ihtiyaçların analizi sonrası beklentileri fark yaratarak sunabilmekti. Fonksiyonları ve mimariyi niteliği ile tanımlayan, işletmenin-misafirlerinin ihtiyaçlarına duyarlı çözümler sunan, teknolojik yenilikler ile enerji tasarrufunu sağlayıp doğaya ve insana saygılı ortamı planlayan bir çalışma hedeflendi. Ayrıca tüm bu değerleri korurken mekânın duygusunu verebilecek sanatsal yaklaşımın gereği olan, mekân ile örtüşen ilham ile ortak bir senaryo oluşturmak amaçlandı.

Projeye katılanlar:

Mimari Grup: Kreatif Mimarlık
Mimarlar: Aydan Volkan, Selim Cengiç, Evren Yıldırım, Görkem Volkan
Aydınlatma tasarımı: Hi-tec – Yıldız Ağan, www.hi-tec.com.tr

Uygulanan ürünler:

Viabizzuno, Modular, Hi-Tec