Yeni Dinamik
Finlandiya’nın Lahti kentinde pazar meydanındaki interaktif ışık çeşmesi enstalasyonu…
Metin: Joachim Ritter
Fotoğraflar: Studio Lux Nova,The Invisible
Kentin pazar meydanı eskiden beri dinamizmin de merkezi ve büyük önem taşıyor. Halk burada yaşıyor. Burada ticaret için buluşuyor, bilgi ve görüş alışverişinde bulunuyor. Burada çoğu zaman siyaset de yapılıyor. İnternet üzerinden siparişin yaygınlaşması ve kent merkezinin dışındaki alışveriş mağazalarının artması ile kent içinde yer alan meydanların halkı çekmek için yeni cazibe unsurlarına ihtiyacı var. Dinamik ve interaktif ışık uygulamaları bu alanda denenmiş ve modern araçlar.
Finlandiya’nın Lahti kentindeki yeni “pazar meydanının” aydınlatma planı; etkileşim fikri ve tarihi bulgulara dayanıyor. Aydınlatma planlamacısı ve ürün tasarımcısı Reija Pasanan ve mimar Marjut Kauppinen, geleceğin teknolojisini hem sürpriz yaratan hem de geleneksel olan ögelerle birleştiren bir aydınlatma konsepti geliştirdi. Lahti’deki pazar meydanı eskiden beri kentin halkı için önemli bir buluşma noktası oldu. Halk burada arkadaşları ve tanıdıkları ile bir araya geliyor. Aynı yer düzenli olarak büyük etkinliklere de ev sahipliği yapıyor Meydan, haftalık olarak kurulan pazara ev sahipliği yapmanın yanı sıra, kentin minibüs garı ve spor etkinliklerinin arenası olarak da işlev görüyor.
Salpausselkä yakınındaki Lahti kar spor yarışlarının açılışı ve birçok diğer etkinlik bu meydanda gerçekleştirildi. Lahti Belediyesi, 2013 yılının sonbaharında meydan için bir yarışma düzenledi. Tasarım yarışmasının kazananları, konseptlerini Lahti’nin tarihine dayandırdılar. Jüri, tasarım ekibinin bu fikrini tamamen destekledi. Meydanın bulunduğu alanın altına bir yer altı otoparkının yapılması planlandığı için eski pazar meydanı temelden değiştirildi. Otopark çalışmaları tamamlandı. 2013 yılının yazında renovasyon çalışmaları ve kazılar gerçekleştirildi. Kazı çalışmaları Lahti’nin geçmişine biraz daha fazla ışık tuttu, çünkü kazılarla 1877 yılından tarihi kalıntılar ortaya çıktı. Lahti o yıllarda bir yangında tamamen kül olmuştu. Arkeologlar, bugün meydanın bulunduğu yerde yaklaşık 150 yıl önce birçok küçük ev, iç avlu ve çeşmelerin olduğunu tespit ettiler.
Çeşmeler her zaman insanların kalabalık bir şekilde ve sıklıkla bir araya geldikleri yer olmuştur. Bu fikirden yola çıkan tasarımcılar konseptin tamamında interaktif ışık sanatı enstalasyonu yaratmak için ışıktan bir çeşme oluşturmak istediler. Işık çeşmesi artık Lahtililerin yeni buluşma noktası. Burada “takılıyorlar”. Burası keyifle bulunmak istedikleri ve başkalarına anlattıkları bir yer. Aslında ışık çeşmesi, pazar meydanının aydınlatma planının sadece bir kısmı ancak halk tarafından çok beğeniliyor. Kazı çalışmaları süresince eski çeşme kalıntılarından ilham alınarak yapılan ışık çeşmesi enstalasyonu bir granit levha ve de geleneksel bir kuyu çeşmesinin şeklini almış bir armatürden oluşuyor. Granit levhanın üzerine yerleştirilmiş daire biçimli bir cam öge Lahti Pazar Meydanı’nın tarihi planını gösteriyor. Bu kısım interaktif ışık sanatı enstalasyonunun ayrılmaz bir parçası. Işık, çeşmeye yanaşan insanlara tepki gösteriyor. Hareket sensörleri suyu andıran cyan mavisi ve mavi ışık efektleri oluşturuyor.
Enstalasyon her yaş grubundan insanı cam alanına çekiyor ve onların hareketleri ile beyaz dalgaların oluşmasına olanak sağlıyor. Halka açık bu alandaki temel aydınlatma, genel olarak meydana çıkan yaya yollarının kalitesini artırıyor. Meydanın merkezi, kent meydanının ana eksenine göre planlanmış. Bu alan mimar Avlar Aalto tarafından tasarlanan kilise ile mimar Eliel Saarinen tarafından dizayn edilen belediye binasına açılıyor. Meydanın orta ekseni boyunca bir başka interaktif enstalasyon daha bulunuyor. Profil projektörler sayesinde bu alandan insanlar geçtikçe Arnavut kaldırımının üzerinde ayak ve nal izleri beliriyor.
Projeye katılanlar:
Tasarım fikri: Reija Pasanen (Studio Lux Nova)
Teknik uygulama: Tapio Järvinen (Studiotec)
İnteraktif içerik: Mitja Prelovšek ve David Žalik (The Invisible)
Aydınlatma tasarımı: Reija Pasanen (Studio Lux Nova) ve Marjut Kauppinen (Architektenbüro Marjut Kauppinen Ltd)
Elektronik planlaması: Teuvo Hopponen ve Tony Nelin (SEU)
Uygulanan ürünler:
Kamusal aydınlatma: Lavinia, iGuzzini
Özel direk armatürleri: Tehomet
Profil projektörler: Martin