Yaygın MacAdam elips hatası
MacAdam elips, kaynakların farklılıklarına ilişkin insan gözlemcilerin görüş mesafesini referans renkten ne kadar saptıkları ile açıklayan Standart Sapma Renk Eşleştirme (SDCM) protokolüdür. Her elips, referans (merkez) kaynaktan bir standart sapmayı temsil eder.
Genel olarak, 3 MacAdam elips dahilinde pek çok gözlemcinin iki kaynak arasındaki farkı ayırt edemediği kabul edilir. 4 ölçeğinde, gözlemcilerin büyük bölümü, renk farkı görecektir. 7’de ise, hemen hemen herkes bir fark görecektir. Daha kapsamlı bir açıklama için https://en.wikipedia.org/wiki/MacAdam_ellipse gibi bu detayları anlatan çok sayıda kaynak bulunabilir. Elipslerin şekli, insanın görsel ayrımı hem spektral hassasiyet hem de kaynaklar arasında değişiklik gösterdiğinden, renge göre farklılaşır.
Bu durumda, LED veya ışık kaynağının, 2 veya 3 dahilinde olduğunu iddia eden olursa, bu üreticinin iki kaynağı arasındaki farkın görünmez olacağını tahmin etmek gayet olasıdır. Ne yazık ki, MacAdam elips protokolüyle ilgili yaygın bir yanlış yorum ve hatalı uygulama, belirtilenin iki katına kadar çıkabilecek gerçek bir sapma oluşturur. Aşağıdaki çizim bunun nasıl meydana geldiğini göstermektedir.
Çok sayıda kaynak ve armatür üreticisi, MacAdam elips referansını kullanırken, sistemin tamamının bir merkez referans noktasına dayalı olduğunu göz ardı ediyor. Sapma parametreleri, elipsin merkezinden kenarınadır, kenardan kenara değil.
Merkez, bir endüstri standardı, belirli bir x-y değeri, bir grup kümesinin merkezi veya ilgili üreticilerin karar vereceği bambaşka bir referans olabilir. Ancak çok fazla kişinin yaptığı varsayım, elipsin toplam çevresinin içine düşen her türlü kaynağın belirli bir adım için tanımlanan aralık dahilinde olduğudur. Örneğin, çizime baktığımızda, A ve A kaynaklarının, elips sınırlarının içine düştüklerinden birbirinden yalnızca iki adım uzak olduğu varsayılır. Bu doğru değildir. Esasında, her ikisi de merkez referanstan 2 adım uzakta olan A ve A noktaları, birbirinden iki değil, fiilen 4 adım uzaktadır. Daha açık söylemek gerekirse, her ikisi de birbirinden değil, merkez referanstan 2 adım uzaktadır. 4 adımda, gözlemcilerin önemli bir kısmı A ve A arasındaki renk farkını görecektir.
B ve B noktaları, her ikisi de merkez referanstan 4 adım uzakta olsalar da –bu da bu ikisini birbirinden 8 adım uzakta yapar- birbirlerinden 4 adım uzakta değildir. Aynısı 7 ve 14 adım mesafe ile C ve C noktaları için de geçerlidir.
Mevcut olan en dar grupları seçseniz bile, LED ve armatürlerin hiç görünür olmaması gereken, istenmeyen renk farklılıkları yaratmasının nedeni budur. LED üretici ve distribütörleri bunu, ürünleri bir referans merkezi etrafında çeyrek düzlemlerle gruplayarak birleştirirler ve tüm çeyrek düzlemlerdeki LED’lerin elips dahiline düştüğünü, böylelikle de o elipsin sapma aralıkları olduğunu iddia ederler.
Yukarıdaki çizimde üretici, 1B, 2B, 3B ve 4B şeklindeki tüm dört kaynağın hepsinin 4 MacAdam elips içine düştüğünü, böylelikle 4 adım sapması dahilinde gruplaştığını iddia edecektir. Reel anlamda, kesin olarak söylenebilecek tek şey 4 LED’in tamamının merkez referansın dört adımı dahiline düştüğüdür. 1B ve 3B karşılaştırılacak olursa, fiilen 8 adım uzak olduklarından farklı görünürlükte olacaklardır.
Bir kaynağı diğeri ile doğrudan karşılaştırırken bunun gerçekleşme şekli, iki kaynaktan birinin “Merkez” referansın yerini alması ve diğerinin merkez olarak o referanstan sapmasıdır. Üç kaynak yan yana koyulup bakıldığında, ilginç bir şey olur. İzole durumdayken 1B ve 3B, referans merkezine yakın ve böylelikle bir şekilde fark edilemezlerken (4 adım), 1B ve 3B arasındaki fark, gözlemcilerin çoğunluğu tarafından fiilen görülecektir (8 adım).
Işığa verilen nitel görsel tepkileri tanımlamak için kullanılan pek çok metrikte olduğu gibi, referans merkez noktasını dahil etmeden bir değer saptamak hatalı sonuçlar yaratır. MacAdam elipsi değerleri, referans merkezi saptanmadan anlamsızdır. Ayrıca, belirtilen elips dahilindeki tüm kaynaklar, yalnızca referans merkezinin kendisinden değil birbirinden de belirtilen elips dahiline düşen noktaları işgal etmelidir. Daha da kötüsü, kaynak kümeleri, standart bir merkez, bir çeyrek düzlem etrafında ya da kayıtlı istatisiksel alan dahilinde tanımlandığında kaynaklar arasındaki farklar gözlemciler için belirgin hale gelebilir çünkü hem birbirinden sapma limitlerinin dışında düşer, ama hem de magenta ile yeşil arasında değişerek farklı görünmek üzere siyah cisim noktalar kümesiyle kesişir.
Diğer faktörler optik bileşenler, sıcaklık, voltaj ve akım etkileri, hatta devre tasarımlarından kaynaklanan renk değişim efektleri içerir… Hepsinin de renk türdeşliği üzerinde LED’den LED’e belirgin bir etkisi vardır. Buna ek olarak, farklı zamanlarda verilen siparişler arasındaki gruplama spesifikasyonlarında bulunan ince değişiklikler, efektif referans merkezinin hareketi ve farklı üretim partilerindeki grup kümelendirmeleri arasındaki karşılaştırmalara bağlı olarak, görünür farklılıklar yaratabilir.
Bir başka deyişle, bir ürünün (LED veya armatür) nasıl performans gösterdiğini ortaya koyan çok spesifik verileriniz yoksa, her şey, üreticilerin ürünlerde ve ürünler arasında tek renk tutarlılığına sahip ürünler ortaya çıkarmak için tüm bunları dikkate aldıklarına güvenmeye kalır.
Haber kaynağı: https://lumeniquessl.com/2019/05/24/a-common-macadam-fail/