Sokak lambası emisyonlarını ölçmek için akıllı şehir aydınlatması kullanılarak deney yapıldı
Uydular gece Dünya’nın fotoğraflarını çektiğinde, gördükleri ışığın ne kadarı sokak lambalarından geliyor? Alman, ABD’li ve İrlandalı bilim insanlarından oluşan bir ekip, şehirlerde ışıkların kısılmasına olanak tanıyan “akıllı şehir” aydınlatma teknolojisi sayesinde bu soruyu ilk kez yanıtladı. Sonuçlar Lighting Research & Technology dergisinde yayımlandı.
Ekip, ABD’nin Arizona eyaletindeki Tucson şehrinde sokak lambalarının parlaklığını değiştirip bunun şehrin uzaydan görünen parlaklığını nasıl etkilediğini gözlemleyerek bir deney yaptı. GFZ Alman Yerbilimleri Araştırma Merkezi’nden Dr. Christopher Kyba, deneyi gerçekleştiren ekibe liderlik etti ve çalışmanın önemli olduğunu, çünkü akıllı şehir teknolojilerinin, şehir ölçeğinde deneyler yapmak için kullanılabileceğini gösterdiğini belirtti.
Kyba, “Şehrin tamamına sensör ve kontrol sistemleri kurulduğunda bu, şehrin çalışma biçiminde değişiklik yapmayı ve ardından değişimin çevre üzerindeki etkisini uzaydan bile ölçmeyi mümkün kılıyor,” dedi.
2019’un Mart ve Nisan aylarında 10 günden fazla bir süre boyunca Tucson yetkilileri, şehirdeki 19.500 sokak lambasının yaklaşık 14.000’inin parlaklık ayarlarını değiştirdi. Genellikle Tucson’daki çoğu sokak lambası, olası maksimum aydınlatma güçlerinin yüzde 90’ından başlayıp gece yarısı yüzde 60’a kadar kısılır. Deney sırasında, bazı gecelerde şehir ışıkları tamamen kısılarak % 30’a düşürüldü, bazı gecelerde ise % 100’e kadar parlak bırakıldı.
Şehir ışıkları, küresel gece ışık haritalarıyla bilinen ve ABD tarafından işletilen Suomi Ulusal Kutupsal Yörüngeli Ortaklık (National Polar-orbiting Partnership – NPP) uydusu tarafından gözlemlendi. Uydu, test sırasında dört gece Tucson’un bulutsuz görüntülerini aldı. Testten sonra iki gece ise “normal” aydınlatmayla görüntü alındı. Altı farklı gecedeki şehrin parlaklığını karşılaştıran araştırmacılar, normal bir gecede Tucson’un uydu görüntülerindeki ışığın yalnızca % 20’sinin sokak lambalarından geldiğini buldu.
Çalışmanın ortak yazarı, Uluslararası Karanlık Gökyüzü Derneği’nden (International Dark-Sky Association) Dr. John Barentine’e göre, sonuçların sürdürülebilirlik için önemli etkileri var. Aynı zamanda yapılan ikinci bir deneyde Barentine ve ortak yazarları, Tucson’ın sokak aydınlatmasının, gece gökyüzünde tespit edilen yapay ışığın % 14’ünden fazlasını oluşturmadığını göstererek Tucson üzerindeki gökyüzü parlaklığının büyük kısmının başka kaynaklardan geldiğini doğrulamış oldu.
Barentine, “Birlikte ele alındığında bu çalışmalar, iyi tasarlanmış sokak lambalarının olduğu bir şehirde ışık emisyonları ve ışık kirliliğinin büyük kısmının ışıklı tabelalar, bina cepheleri veya spor alanları gibi başka kaynaklardan geldiğini gösteriyor,” dedi. Yazarlar, yerel ve ulusal hükümetlerin bu nedenle ışık kirliliğini azaltmaya çalışırken sokak aydınlatmasından daha fazlasını düşünmeleri gerektiğini söylüyor.
Araştırmacılara göre, insan gözü ışık seviyelerine hızla uyum sağladığından sokak aydınlatmasının parlaklığındaki değişiklikler pek az algılanabiliyor. Test sırasında şehirden, değişen aydınlatma hakkında herhangi bir yorum veya şikayet alınmadığını bildirdiler. Ayrıca, deneyin bir parçası olarak aydınlatma seviyelerinin azaltılmasının kamu güvenliği üzerinde herhangi bir olumsuz etkisi olduğuna dair hiçbir kanıt veya iddia da bulunmuyor.
Bu nedenle Kyba, bu tür deneyleri daha düzenli bir şekilde ve diğer belediyelerde de yapma fikrinden heyecan duyuyor. Kyba, “Işıklar her gece aynı seviyede kısılmak yerine, çift günlerde yüzde 45, tek günlerde yüzde 55 kısılabilir,” diye öneriyor. “Şehir sakinleri herhangi bir fark görmeyeceklerdir, ancak bu şekilde farklı ışık türlerinin yaptığı katkının zaman içinde nasıl değiştiğini ölçebiliriz.”
Haber kaynağı: https://www.darksky.org/tucson-street-light-experiment/