LED ve itibar yönetimi

Bence yapı malzemeleri içerisinde bütçede kapladığı orana göre kullanıcı deneyimine etkisi en büyük sektör aydınlatma. Tabii bu tespiti benim yapmamdan çok paydaşların, örneğin bir mimar veya işverenin yapması çok daha değerli. İşte tam bu nedenle, ne zaman sektör dışı mecralarda aydınlatma konulu tartışmalara rast gelsem mutlu oluyorum. Yaklaşımım belli: bu tür tartışmalar aydınlatma tasarımının önemine dair bilinç seviyesinin artışına katkı sağlayacaktır. Ancak son haftalarda sosyal medyada karşılaştığım bazı diyaloglar artık tartışmaların odağındaki LED için korku duymama sebep oluyor. 

Tartışmasız LED ışık kaynağı olarak aydınlatmanın geleceği. Ekonomist dergisinde çıkan haberdeki veriler de bunu destekliyor. Türkiye genel aydınlatma pazarı 1.5 Milyar Euro ve bugün %12 olan LED’in pazar payı 2020’de %70 seviyesine çıkacak.

Bu parlak tablonun arkasında ise iki kesime ait, büyüyerek artan tepkiler var. Öncelikle işveren kanadı. Yukarıda bahsettiğim, iştah açıcı tablo sebebiyle bilgi birikimi olmadan LED işine girmek moda oldu. Bir tezgahta diziliveren ya da kalitesi meçhul ithal ürünler sebebiyle Türkiye, 6 ay sonra sökülen LED çöplükleri ile doldu. Küskün işveren sayısı her gün artıyor.

Diğer kesim ise kendi seçimleri olmadan rengarenk hayatlara mahkum edilen son kullanıcılar. Duymuş olabilirsiniz; geçenlerde İstanbul Teknik Üniversitesi Taşkışla kampüsünde çekilmiş bir video sosyal medyada dolaşmaya başladı. (http://kisalt.com/itutaskislaled) Taşkışla avlusuna hakim olmuş renk değiştiren LED’lerin gösterildiği videonun başlığı, altındaki yorumlar kadar ilginç: “Taşkışla artık bir disko topu!”.

Daha önce de buna benzer, bağlamsız renk değiştiren LED’lerle yıkanmış binalar gördük. Bu videoyu diğerlerinden ayıran, binanın, tasarımcı yetiştirmekle yükümlü Mimarlık Fakültesi’ne ait olması. Bu videonun etkisi ile yazıldığını düşündüğüm Ömer Kanıpak imzalı, Dipnot Tablet’in 100. sayısında yer alan LEDMANİA yazısı da buna dikkat çekiyor. Arkitera’nın eski ortaklarından, Radikal gibi çeşitli mecralarda da mimarlık eleştirisi yazıları yayınlanan Kanıpak, LED gerçeğine yakından baktığı yazısında birbirinden parlak tabelalardan başlayarak Boğaziçi Köprüsü’ne kadar rengarenk hayatımızı sorguluyor. Çok da önemli bir soru soruyor: “…Bu ışıkların nasıl yanıp söneceğine, hangi saat hangi rengin yanacağına kim karar veriyor?”

Twitter’da rast geldiğim diyaloglar ise daha ilginç. Taşkışla ile ilgili gelen eleştiriler üzerine Mimarlık Fakültesi Dekanı Sinan Mert Şener cevap veriyor: “Bittiğinde kehribar rengi olacak. 108’de 8 arızalı var. Yapılıyor. Sabır gerek biraz. İlgilenmeniz harika.” Başka bir örnek: Sanatçı Cem Adrian, Ankara’daki Kuğulu Park’ta yer alan yine rengarenk LED’ler ile ilgili Çankaya Belediye Başkanı Bülent Tanık’a kaygılarını iletiyor. Başkanın cevabı: “Henüz aydınlatma renk denemeleri yapılıyor. Katliam filan yok. Endişe etmeyin, aslına uygun tek renk, sade aydınlatılacak.”

Çanlar hepimiz için çalıyor. Aydınlatma sektörü olarak şapkayı önümüze koyup düşünmeli ve harekete geçmeliyiz. Acilen LED ve kullanımı ile ilgili bir itibar yönetimi planı yapılmalı, bilinç seviyesini arttırmak için gerekli adımlar atılmalı. Yoksa ne kadar kolay pazarlanırsa pazarlansın, herkesin korktuğu ve tepki duyduğu bir metayı satmakta zorlanırsınız.

Bir sonraki sayımıza kadar ışıkla kalın…

Emre Güneş
Professional Lighting Design Türkiye