Enerji Verimliliği Etkinlikleri Ne Kadar Enerji Verimli?

Enerji verimliliğine dair yıllardır sektör profesyonelleri ve ilgilileri için etkinlikler düzenleniyor, katılımcılar bilgilendiriliyor. Peki gerçekleştirilen bu etkinliklerde istenilen amaca ulaşılıyor mu? Ven ESCO A.Ş. Genel Müdürü Arif Künar’ın konuyla ilgili yazısını sizlerle paylaşıyoruz.

Yaklaşık 27 senedir; yenilenebilir enerji, nükleer enerji, enerji verimliliği, yeşil bina, çevre vb. konularda yazıyoruz. Mümkün olduğunca tüm etkinliklere, panel-konferans-kongre-çalıştay gibi toplantılara düzenleyici, kolaylaştırıcı, konuşmacı ve-veya izleyici olarak katılıyoruz.

Tuttuğumuz notlardan, yaka-boyun kartlarının sayısından, almış olduğumuz katılım belge ve plaketlerinden derleyerek yapmış olduğumuz bir tespiti ve naçizane önerilerimizi sizlerle paylaşmak arzusundayız. Enerji sektörüyle ve sektörün en az bizim kadar bu konularda artık sıkıntı-bıkkınlık yaşayanlarına da, mağdurlarına da tercüman olacağımızı düşünerek tecrübelerimizi sizlere aktarma isteğini taşıyoruz.

2007’de yayınlanan “Enerji Verimliliği Kanunu” sonrası, yazıp-konuşmanın yanı sıra özellikle sahaya inip, söylemlerimizin en azından biz kısmının uygulamasına başladıktan sonraki altı yıldır da, yaklaşık; 200 civarında etkinliğe katılmışız. Yıllık ortalaması; 35 etkinlik/40 gün. Bu etkinliklerin, yaklaşık; %80’i de yaşadığımız Ankara dışında ve %85’i hafta içi, %15’i de hafta sonu yapılmış.

Ülkemizde her yıl en az 300’den fazla yerel-ulusal-uluslararası; enerji-enerji verimliliği-yenilenebilir enerji, yeşil bina-akıllı şebekeler-akıllı şehirler, mekanik tesisat, aydınlatma, yalıtım, malzeme vb. fuarı, sempozyumu, kongresi, çalıştayı, paneli, semineri yapılmaktadır. Sanırım yalnızca konuşan, pek iş yapmayı sevmeyen, “çok konuşup-az iş yapan” bir toplum olduğumuz için, çok fazla etkinlik düzenliyoruz.

Bütün bu etkinlikleri:

• Sadece etkinlik yapmak için; etkinlik yapılması,
• Aynı yerde, aynı zamanlarda, aynı konulardaki etkinliklerin; hep aynı panelist-katılımcılarla yapılması,
• Kendi kişisel enerjilerimizin, vakitlerimizin; harcanması-verimsiz kullanılması,
• Etkinliklere katılmak üzere; işlerimizden-ailelerimizden uzak kalınması,
• Etkinliklere katılmak için; otobüs-uçak-binek araçlarda harcadığımız enerji ve oluşturduğumuz karbon ayak izi,
• Etkinliklerin yapıldığı kamu-özel toplantı, kongre, kültür merkezi salonlarının hem kendisinin hem de yer aldığı kamu binasının, otelin, kongre-kültür-fuar merkezlerinin; enerji verimsiz oluşu, hatta fazla aydınlatma ve ısıtma-soğutma enerjisi kullanan, iyi-doğru aydınlatılmayan (akkor lambalı, halojenli, spotlu, avizeli) salonlarda yapılması,
• Etkinliklerde kurumsal-kişisel olarak yer almak, broşür dağıtmak, stant almak, “görünmek” zorunda kalınmasından dolayı; harcanan verimsiz finansal kaynakları da değerlendirdiğimizde, çok büyük bir kısmı; tekrar, gereksiz, sadece ticari, verimsiz, fazla etkin ve yetkin olmayan, amaca ve hedefe ulaşmayan etkinlikler olarak nitelenebilir.
• Birçoğu (salt ticari olanların dışında) tamamen iyi niyet, farkındalık yaratma, kamuoyunu bilinçlendirme, üyelerini bilgilendirme, sosyal sorumluluk, proje tanıtımı ve proje çıktılarının paylaşılması, kurum ve kuruluşların yasal görev, zorunluluk gibi nedenlerle yapılmasına rağmen, maalesef çoğu zaman istenildiği kadar “verimli-etkin” olamamaktadır.
• İyi örnek sayılabilecek etkinlikler arasında kâr amacı gütmeyen “Sürdürülebilirlik Akademisi” tarafından her yıl düzenlenen “Yeşil İş Zirvesi” etkinliklerinde; nispeten etkinliklere katılanların “karbon ayak izini” nötürlemeye, sunulan yemek-ikramların “ekolojik” ve “”yerel”, etkinliklerin-sunumların-panellerin daha özel konu ve uygulama odaklı, panelistlerin ise her yıl farklı olmasına gayret edilmektedir. Uluslararası ICCI Fuarında da “karbon nötür” etkinlik olmasına dikkat edilmektedir. Diğer etkinlikleri düzenleyenlerin de; en azından bu hususlara artık dikkat etmesini umuyor ve talep ediyoruz.
• Bunun yanı sıra, çoğu bu tür etkinliklerde olmak üzere; her konuda kısa-yetersiz sadece “sertifikalı-katılım belgeli uzman”lar yetiştirmek amaçlı; adeta yeni bir “sertifika-katılım belgesi” verilmesi modası da oluşturulmuş durumdadır. Artık genç meslektaş mühendis arkadaşların CV’lerinde; onlarca bu tür toplantılara, sertifika ve eğitim programlarına katılmış oldukları belirtiliyor. Ancak maalesef hiçbir zaman bunları kullanma fırsatı olamayacak işlerde çalışmak zorunda kalıyorlar ya da çalışma fırsatı bulamıyorlar. Yani bu eğitimlere büyük para ve zaman harcanması, sertifika almaları ne yazık ki onlara daha iyi bir iş ve doğru kariyer sağlayamıyor.

Ne yapılmalı/Nasıl yapılmalı?

Daha verimli-etkin-yetkin-faydalı etkinlikler nasıl yapılmalı ve nerelerde düzenlenmeli? Cevabı kolay olmamakla birlikte, bilebildiğimiz kadarı ile bazı naçizane önerilerimizi sizlerle tartışmaya, değerli kamuoyu ile paylaşmaya ve mümkünse de uygulanmasını sağlamaya çalışacağız.

1. Sektörel Dernekler; Enerji Verimliliği Platformu-Meclisi oluşturup, TOBB, TMMOB, TÜSİAD, MÜSİAD, TUSKON, İMSAD, İSKAV, EYDER, EYODER, ÇEDBİK, SEPEV vb. sektör temsilcileri ile ilgili-ilişkili Bakanlıklar bir araya gelmeli. Ülkenin öncelikleri, ihtiyaçları için her başlıkta-kapsamda yılda (yurt dışında yapıldığı gibi) 1 kez veya iki yılda 1 kez uluslararası çok büyük fuarlar-kongreler-çalıştaylar düzenlenmelidir. Alt sektör ve daha detaylı konuların-başlıkların da yıllık planlanması da; benzer etkinlik ve fuarların birleştirilmesi, bölgesel dağılımlarının önceliklerinin belirlenmesi ile sağlanmalıdır. Bu tür organizasyonları yapmak, yönlendirmek, düzenlemek, önceliklendirmek üzere; kamu-özel ilgili-ilişkili-yetkili kurum-kuruluşlarla birlikte; “Enerji Verimliliği Merkezi (EVEM)” kurulmalıdır.
2. Genel kongre, sempozyumlar, paneller yerine; daha özelleşmiş, somut ve pratik uygulamalar, “case study”, “başarı örnekleri”, “pilot uygulamalar” üzerinden, tüm ilgili tarafların yer alacağı interaktif çalıştaylar yapılmalıdır.
3. Bu etkinliklerin yapılacağı şehir, belediye ve otel, kongre salonlarının da “yeşil-sürdürülebilir-çevre dostu, enerji verimliliği, karbon ayak izi, karbon nötr” kıstaslarına uygun yerler olarak seçilmelidir. Etkinliklerde; yerel ve doğal-ekolojik gıda/yemek kullanımı zorunlu hale getirilmelidir. Bu kriterlere uygun yerler arasında tercih, ihale yapılmalı, şartnamelere-satın almalara konulmalıdır. Bu kriterler sağlanmalı, dolaylı olsa da teşvik edilmelidir. Bunları sağlayamayacak olan yerlerde, en azından “enerji verimliliği”, “karbon”, “iklim değişikliği”, “yeşil bina” etkinlikleri yapılmamalıdır.
4. Etkinlikler uzun, günlerce süren, tatil-gezi amaçlı kurgulanmamalıdır. Etkinliklere katılacak personel de; bu konularla ilgili, bilgili, meraklı olan kişiler arasından seçilmelidir. Katıldıkları etkinliğin konusunu-kapsamını kurumlarına raporlamaları, benzer bir genel sunumu, katılamayan diğer personele yapmaları gerekmektedir.
5. Etkinlikler en fazla iki gün üst üste yapılmalı, daha fazla uzatılmamalıdır. Panellerde de moderatör-kolaylaştırıcı dışında; iki konuşmacı ya da çok gerekli ise; en fazla üç konuşmacı olmalıdır. Aynı konuda çalışan, uzman kişiler yerine; farklı, sektörün, konu başlığının diğer kısımlarında uzman olanlar, tamamlayıcı olabilecek kişiler edilmelidir. Mümkünse o konunun kamudaki en üst düzey muhatabı, kurum temsilcisi de mutlaka etkinliğe katılmalıdır. Tüm tarafların olmadığı etkinlikler yapılmamalıdır.
6. Daha önce aynı konuda çok fazla sunumlar yapmış, ne söylediği artık bilinen-ezberlenen (örneğin benim gibi), sunumunu bile değiştirmeyen uzmanların-panelistlerin yerine, sektörün saygı duyduğu, uzmanlığına güven duyduğu farklı-yeni kişiler, yaklaşımlar öne çıkarılmalıdır. Genel bilgi-söylemler ve tekrarlar yerine; somut çözüm önerileri, başarı öyküleri olanlar sunum yapmalı, bu sunumları yapabilecek kişiler panellere çağrılmalıdır.
7. Mümkünse bu etkinlikler internet üzerinden yayınlanmalı, katılmak isteyenler interaktif olarak bağlanıp, evinden-iş yerinden izleyebilmeli, böylelikle “enerjimizin, zamanımızın, paralarımızın, karbon ayak izimizin harcanmasının” önüne geçilmelidir.

Etkinlikteki tüm sunumlar, internet ortamında yayınlanmalı ve gidemeyen-gitmeyen ancak konuyla ilgilenen merak eden kişilere de ulaşabilmelidir. Özellikle kamunun enerji verimliliği etüt ve VAP projelerini; hibe, sponsorluk, pilot uygulamalarla yaptırmaya çalışmaları da, sağlıklı ve sürdürülebilir bir model oluşturmadığı için doğru değildir. Bunun yerine; elde edilecek tasarruf üzerinden kendini finanse eden, kamu cari enerji bütçesine bile gerek kalmayan “enerji performans anlaşması (EPC)” yaparak “gerçek”, uygulanabilir ve sürdürülebilir bir enerji verimliliği sağlanmalıdır.

Son Söz Yerine…

En azından kendi adıma, bundan böyle bu tür etkinliklerden mümkünse ve yalnızca; “enerji verimli mekânlarda”, “karbon ayak izi nötürlenmiş yerlerde” yapılanlarına, çözüm ve uygulama odaklı, asgari müşterekte tüm tarafların bir arada temsil edildiği, daha özelleşmiş konularda yapılanlarına katılmaya özellikle gayret edeceğim.