Doğal Işık Dağılımları: Doğal Termal Terapi Merkezi, Romatem, Bursa

Metin: Yıldız Ağan
Fotoğraflar: Murat Pulat

Romatem Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Hastanesi, Bursa Osmangazi’de Osmanlı döneminden kalan Kara Mustafa Paşa Kaplıcalarının hemen yanında bulunuyor. Romatem, civardaki tarihi yapılar nedeni ile bulunduğu konumun niteliğinden ötürü Bursa Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü’nün de onayı alınarak yapılan bir proje.

Terapi havuzları, Kara Mustafa Paşa Kaplıcaları’nın romatizma başta olmak üzere benzer hastalıklara iyi gelen kükürtlü termal sularından yararlanılarak yapılandırıldı. Naturel terapi merkezinin aydınlatma senaryosu, doğal ışık algısı ile işlevleri ve mekânı tanımlamak üzere kurgulandı. Burada amaç, mimari ile oluşturulan tasarımının, aydınlatma kriterleriyle birlikte mekânların fonksiyonlarını doğru tanımlarken insana duyarlı olmasını sağlamaktı.

Zemin üstünde üç katlı dikdörtgen prizma bir kütleden oluşan 85 yatak kapasiteli hastanenin odalarının aydınlatması, aydınlatma kalitesini belirleyen parametreler ile gün ışığının güven veren duygusunu hissettirirken tasarımın formu ile de görsel konforu sağlamak üzere tasarlandı. Ayrıca hastaların ihtiyaçlarının tespit edilmesinden sonra, fonksiyonel ve yönlendirici aydınlatma sahneleri, bölgesel olarak planlandı.

Ana bloğun ortasında yer alan lobi aydınlatması, hastalara ve ziyaretçilere mekânsal-işlevsel ilk deneyimlerini yaşattığından, konsept tasarımın başlangıç bölümünü oluşturdu.

Tasarım konseptini belirleyen ürünlerin seçimi ve planlaması, mimari ile bütünleşen geometrik formlar ile tasarlandı. Genel aydınlatma sağlanırken yönlendirmeye yönelik kırılmalar ile aynı zamanda aydınlatma farklılaştırıldı.

Nefes alan tavanların bölgesel anolar ile tefrişe yansımaları, bütünün içindeki alanlara, görsel nitelik kazandırırken kullanım amacını tanımladı.

Ölçeksel ve geometrik farklılıkları içeren aydınlatma konsepti, görsel konforu ve teknik performansı sağlarken farklı tavan kotlarından gelen ışık hüzmelerinin harmonisi ortam ambiyansını belirledi.

Projede kullanılan başlıca konsept aydınlatma ürünü, tavan yapı malzemesi ile bütünleştirilerek kullanıldığından, dairesel ışıklık algısı yaratırken derinlik içinden gelen homojen aydınlatması ile de gün ışığının etkisini oluşturdu.

Kolon ve tavandaki farklı yüzeyler, aydınlatmanın tasarımına, ışığın lineer formları ile dahil edilerek, tavanın bütününde oluşturulan görsel etki, bölgesel ayrımları ve yönlendirmeyi de sağladı. Konsept içeriğinde kullanılan ışık kaynakları ve renk sıcaklıkları, tasarımın temasına ve işlevine yönelik bölgesel olarak çeşitlendirildi.

Kafeterya kütlesinin iki katlı cam cephesinde güneş kırıcı genleştirilmiş alüminyum panellerin doku ve renkleri iç mekanda bazı yüzeylerde de tekrar ederek binada görsel kimlik oluşturuldu. Aydınlatmanın malzeme seçimi ve görsel etkisi aynı dilde belirlendi. Alüminyum malzemeden tasarlanan ve yüksek tavan içindeki boşlukta sarkıtılan güneş ışınları formundaki tasarım ürünler, gereken aydınlatma düzeyini sağladı. Bu ürünler aynı zamanda fiziksel çevre bütünlüğünü de oluşturdu.

İkinci bodrum katta yer alan çukur bahçeler ve bu mekânın çift kat yüksekliğindeki cam cephesi sayesinde, bir üst kattaki tedavi üniteleri de bodrum katta bulunmalarına rağmen gün ışığı alabildi.

Tesiste bulunan açık ve kapalı terapi havuzları, gündüz gün ışığından beslenirken, ilerleyen saatlerde, aydınlatmanın temasında yer alan gün ışığı etkisini devralan tavan havuzlarının ve şeffaf armatür tasarımlarının, ışık hüzmeleri ile sahnelendi. Termal havuz odalarında, genel aydınlatma haricinde yapılan bölgesel aydınlatmalar, doğal taş yapı yüzeylerinin dokusunu hissettirmeyi hedefledi. Böylelikle mekândaki işleve, natürellik algısı ile bütünlük kazandırıldı.

Yapının aydınlatma ile mimari bütünlüğünü yansıtabilmek için binanın her bölümünde işlevine uygun olarak yapılan şekilsel tasarım farklılıkları; ortak bir senaryoya dahil edilerek oluşturuldu.

Projeye katılanlar:

Mimari group: Kreatif Mimarlık – Aydan Volkan, Selim Cengic, Ayşegül Kapısız, Onur Arat
Aydınlatma tasarımı: Y+ALD – Yıldız Ağan

Uygulanan ürünler: Viabizzuno, Arlight, Foscarini