BİZ İstanbul (AKM)
Metin: Uğur Latif Çelebi
Fotoğraf: Fevzi Ondu
LIT Aydınlatma Tasarımı Ödülleri 2023‘te ödüle layık görülen Biz İstanbul‘un aydınlatma tasarım projesini LINE üstlendi.
İstanbul’un sosyolojik, kültürel, ekonomik ve politik tarihi düşünüldüğünde şehrin en ilgi çekici alanlarının arasında Taksim Meydanı her zaman başta geliyor. Özellikle; cumhuriyet sonrası yeni yapılaşma pratikleriyle şehrin modern görünen yüzü ve tasarım sahnesi halini alan Taksim Meydanı, mimarlık faaliyetinin de bu alanda söz söyleme isteğinin ana merkezi konumuna geldi.
Tüm bu bağlamlar neticesinde, meydanın ana betimleyici unsurlarından olan Atatürk Kültür Merkezi de orijinal yapının inşa edilmeye başlandığı 40’lı yılların ikinci yarısından günümüze kadar bu alanın en önemli mimari eserlerinden oldu.
AKM binasının boğaza bakan sırtında yer alan Biz İstanbul restoranının İstanbul’un tüm tarihi ve kültürel akslarına hakim konumda bulunan panoramik manzarasıyla aydınlatma konseptini bir arada düşünmek proje konseptinin ana çıkış hattını oluşturdu.
AKM binasının fiziksel konumu sayesinde gün batımı ile birlikte muazzam bir manzaranın ortaya çıkması ışığın mekan içerisindeki davranışını ve yoğunluğunu etkiliyor. Manzaranın iyi bir şekilde izlenebilmesi için içeride kullanılan ışık yoğunluğunun dışarıdakinden daha düşük olabilecek seviyelerde tutulması restoran ziyaretçilerine daha keyifli ve sakin bir ışık atmosferi sunuyor. Bu sebeple aydınlatmanın günün farklı saatlerindeki kullanıma uygun olacak şekilde kontrol edilebilir olması planlandı.
Ana konsept fikirlerinden sonra aydınlatma tasarım ekibi, mimari tasarım kurgusuna göre iç mekanda yer alan tavan sistemini fonksiyonel bağlamda 3 farklı modüle bölerek aydınlatma tavan yerleşim planı tasarladı. Mekan içi geometrilerin vurgusunu ortaya çıkararak formun etkisinin daha güçlü kılınması ve gizli lineer aydınlatmalarla mekanın endirekt bir şekilde ambiyans aydınlatmasına katkı sağlaması amaçlandı. Aydınlatma tasarımındaki kurguda; mimari detayların içerisinde yok olacak şekilde yerleşimi planlanan teknik aydınlatmaların sadece istenen yüzeylerde ışık etkisi oluşturması için maksimum masalara yönlendirme açıları 10-12 derece olarak hesaplandı. Bu değerin kamaşma kontrolü ve masa düzeni açısından kontrolleri sağlandı. Genel aydınlatma armatür yerleşimleri için cephe aksına dikey uzanan kanal boşlukları ele alınarak armatür yerleşimlerinin uyarlanması planlandı.
İç mekan aydınlatma tasarım kararları verilirken dikkat edilmesi gereken diğer önemli hususlardan biri de kamaşma kontrolü ve aydınlatmanın farklı malzeme yüzeyleri ile etkileşiminden oluşan yüzey yansımalarıdır. Kullanılan aydınlatma armatürlerinin ışık açı ve renk sıcaklık değerlerinin belirlenmesinde bu konulara dikkat edildi. Panoramik bir manzara açısına sahip olan Biz İstanbul restoranın gün batımı ile kavuşacağı farklı ışık renk sıcaklıklarındaki manzaranın mekanın içine yansıma etkisini oluşturmasına yönelik aydınlatma tasarım kurgusu ve konsepti geliştirildi. Restoran genel aydınlatmasında daha sıcak ve samimi bir atmosfer oluşturmak için warm dim özellikli aydınlatma armatürleri tercih edilirken (1800-2700 Kelvin), armatürler sıcak beyaz ışık renginden (2700K), daha sıcak beyaz (1800K) renklerine doğru kademeli olarak geçiş sağlamaktadır. Dar açı ışık kaynakları ile ışığı sadece masa üzerlerinde kontrollü bir şekilde sağlayarak sirkülasyon alanlarında daha düşük bir ışık seviyesi ile dramatik ışık etkisi oluşturuldu.
Restoran iç mekanında genel aydınlatma kurgusu oluşturulduktan sonra aydınlatma konseptine uygun olarak ambiyans etkisini sağlamak amacıyla basamak altları ve dolap içi raf detaylar lineer gizli aydınlatma armatürleri ile belirginleştirildi. Niş içlerinde bulunan dokulu seramik malzeme detayları ile ayna önleri lineer graze aydınlatmalarla vurgulanarak mekana endirekt olarak bir aydınlatma efekti sağlandı ve aynı zamanda katmanlı bir biçimde derinlik etkisi yaratıldı.
Restoran iç mekanının bahsedilen aydınlatma konseptindeki günün farklı saatlerinde karşılaşılan gün ışığı seviyeleri ve cazibe noktasını oluşturan manzara bakışları ile uyumlu bir kurgu oluşturmak için aydınlatma kontrolü 4 farklı senaryo ile oluşturuldu. Armatürlerin kontrolü DALI sistem olarak belirlendi. Mekanın fiziksel kullanımı, mevsimsel geçişler, gün ışığı seviyeleri düşünülerek senaryolar arası geçiş otomatik olarak zaman dilimlerine göre otomasyon sistemi üzerinden gerçekleşirken aynı zamanda da manuel olarak IPAD ile de kontrol edilebiliyor.
Projeye katılanlar:
İşveren: D.ream (Kaya Demirer)
Mimari, İç mekan: Tabanlıoğlu Mimarlık
Ana yüklenici: MOB
Mekanik projesi: Enmar Mühendislik
Elektrik projesi: Enmar Mühendislik
Akustik tasarım: Karakutu Akustik
Yangın tahliye projesi: Etik Mühendislik Danışmanlık
Aydınlatma tasarımı: LINE Lighting Design