Close

25/03/2017

Bir Çitin Ötesinde

ABD’nin Teksas eyaletinde, El Paso kentindeki “Southwest University Parkı” kenarındaki “Not Whole Fence” ışık sanatı uygulaması

Metin: Joachim Ritter
Fotoğraflar: Marty Snortum, Pat Dalbin

Bir çitin genelde görevi birilerini men etmek ve uzak tutmaktır. Bu çit için böyle bir şey söylenemez. Çünkü ABD’nin Teksas eyaletinde, El Paso beyzbol stadyumunun kenarındaki bu çitin davet edici ve hatta “içinden bakmaya davet edici” bir etkisi var. Merak uyandırıyor. Görsel deneyim sadece çitin arkasında olup bitenle değil, çitin kendisi ile de yaşanıyor. Alüminyum lamların arasındaki ışık oyunu dinamik ve her şey kumanda etmeden, tekniksiz oluşuyor.

“Not Whole Fence” bir ahşap çitin üzerindeki deliklerden beyzbol oyunlarının izlendiği ve bunun Amerika’daki en büyük zaman geçirme dönemi olduğu eski güzel beyzbol günlerine gösterilen saygı için yapılan bir uygulama. Çitin ahşabının deliklerinden heyecanla, umutla ve hemen etkilenebilir haliyle beyzbol izleyen bir çocuk hayal edin. Veya giriş bileti için yeterli parası olmayan, çitteki küçücük deliklerden yaramaz gözlerle bakmaya çalışan, heyecanlı ve aynı zamanda takımının kazanmasını isteyen, yaptıkları işten dolayı yakalanma endişesi taşıyan, takımına bağlı kişileri hayal edin. Tasarımcılar özellikle yöre halkının ve yayaların bu çiti kullanmasını istediler. Onları keşfetmeye, deliklerden bakmaya, çeşitli desenleri izlemeye ve bunların keyfini çıkarmaya davet ettiler.

Hedef, ilgi uyandırmak ve neşe saçmaktı. “Not Whole Fence” uygulaması El Paso belediyesinin kamuya açık alanında uygulamaya almak üzere tasarlandı. Southwest University Parkı’nın kuzey doğu köşesindeki Santa Fe sokağında bulunan çit beyzbol stadyumu ve bir oyun parkı arasına yerleştirilmiş. Yapı sağlam bir ayırıcı duvar ve hem çocuklara hem de yoldan geçenlere keyif veren bir oyun ile tesadüfen karşılaşmayı sağlıyor. Uygulamanın arkasındaki tasarım konsepti her bir çit tahtasının abideleştirilmesine dayanıyor. Çit latası yana çevriliyor ve dokusu büyütülmüş gibi ayrıntıları ile gösteriliyor. Dalga biçimli süslemeli şablon, rastgele yerleştirilmiş izlenimi veren ahşap içindeki delikler; dünyevi, organik ve hayal edileni bir arada anımsatıyor.

Çit, ölçüsüne uygun kesilmiş, presli alüminyum profillerden oluşuyor. Profilin bir tarafı (çit latası) dokuyu oluşturmak için freze makinasından geçirilmiş. Diğer tarafında ise delikli ahşap lata görüntüsünü vermek üzere işlenmiş. Tüm bu süreçler bir hayli zorlayıcı oldu. Özel malzeme ve üretim metotları bu projede ilk defa birlikte uygulandı. Tasarım ekibi hızla birçok konuyu öğrenmek durumunda kaldı. CNC freze makinesini çalıştırmak için yüzlerce bilgisayar verisi koordine edildi ve sonunda profiller makine ile işlendi. Bu süreçlerin kombinasyonu da ilk defa yapıldı. Problemleri çözmek için herhangi bir kaynaktan faydalanmak üzere bakılacak kılavuz bilgiler yoktu. Üstelik, profillerin üretimi de gayet zordu. Metalin presler ile kesimi en ince ayrıntısına kadar yapılabiliyor ancak yöntemin toleransları çok yüksek. Parçaların çokluğu dikkate alınırsa, bunlarda önemli farklılıklar oluşabilir. Tasarımcılar kesim aşamasında deneme ve yanılma metodu ile toleranslar hakkında bir fikir edindiler.

Tabii ki bu projenin aydınlatma tasarımı ile ne ilgisi olduğu sorusu akla geliyor. En azından aydınlatma tasarımı denince sadece özel ışık kaynaklarını düşünenler böyle bir soruyu sorabilir. Bu makale ileri teknoloji çözümü yerine görsel efektin daha ön planda olduğunu da göstermek istiyor. Estetiğin, istenmeyen ve hatta kaotik veya beklenmeyen şekilde ortaya çıkan güzellikle de oluşabileceğini öğreniyoruz. Aydınlatma tasarımının yüksek sanatı aslında bir tesadüf ürünü değil. Üstelik, doğanın bize başka hiçbir şekilde göstermediği gibi.

Projemizde çit de ahşaptan değil alüminyumdan. Bunun çok iyi bir tasarımsal nedeni var. Metal ışığı daha iyi yansıtıyor. Böylece çit sadece ayırma işlevini yerine getirmiyor, aynı zamanda göze de hitap ediyor. Bir nevi çitler için yüksek okul denilebilir. Yine de uygulamada biraz daha fazlası yapılabilirdi. Düz çizgide zemine yerleştirilen projektörlerin ışık efekti, aydınlatılacak duvar kesintisiz veya boydan boya olduğunda, kesilmemeli. Her kesinti kalitenin tamamını biraz azaltıyor. Ancak, burada uygulanan hassaslık ve uygulanan teknik hiçbir şeyden ödün vermiyor. Çünkü daha iyi bir çözüm daha fazla çaba gerektirmiyor ve nedeni hemen anlaşılıyor.

Projeye katılanlar:

İşveren: El Paso Belediyesi, Texas/ABD
Tasarım: Ball-Nogues Studio-Benjamin Ball, Gaston Nogues
Proje yönetimi: Mora Nabi
Proje ekibi: Ball-Nogues Studio-Andrew Fastman, Michael Anthony Fontana, Christine Forster-Jones, Emma Helgerson, Cory Hill, James Jones, Allison Porterfield, Rafael Sampaio Rocha, Forster Rudolph.
Uygulama esnasında geliştirme, üretim ve bakım: Ball-Nogues Studio
Teknik danışmanlık: Buro Happold Los Angeles, Jean-Pierre Chakar, PE
Özel üretim ve danışmanlık: Neal Feay Co
Uzman danışman uygulaması: Industrial Stainless International-Tim Downing

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir