Bilim insanlarının keşfine göre dünyanın en eski rengi “parlak pembe”
Sahra Çölü derinliklerinde 1.1 milyar yıllık kayalarda bulunan pigmentler erken dönem yaşam hakkında önemli boşlukları dolduruyor.
Bilim insanları, dünyanın en eski rengi olduğunu söyledikleri parlak pembeyi keşfetti.
Araştırmacıların, Batı Afrika Moritanya’nın Taoudeni Havzası’nda, Sahra Çölü’nün derinliklerinde tortulu bir deniz şistinde bulunan 1.1 milyar yıllık kayaları ezmesinden sonra pigmentler bulundu.
Kıdemli baş araştırmacı, Australian National University Doçenti Jochen Brocks, “Elbette her şeyin bir rengi olduğunu söyleyebilirsiniz,” diyor. “Bizim bulduğumuz dünyanın en eski biyolojik rengi.”
Brocks bulgularını, 100 milyon yıllık T rex dinozor (Tiranozor) kemiğindeki bulgularla karşılaştırdı. “Bu kemiğin de gri veya kahverengi, bir rengi vardı fakat T rex dinozor derisinin ne renk olduğu konusunda bir ipucu vermiyor,” diye açıklıyor.
“Şu an iyi korunmuş, fosilleşmiş bir T rex derisi bulsaydınız ve bu deri hâlâ T rex’in orijinal rengini, diyelim ki mavi veya yeşil, korusaydı ne muhteşem bir şey olurdu. Prensipte bizimki de bu tür bir keşif … sadece tipik T rex dinozordan 10 kat daha eski bir döneme ait.
“Bulduğumuz moleküller ise büyük bir canlıdan değil, mikroskobik organizmalardan çünkü o zamanlar hayvanlar henüz oluşmamıştı. Bu olağanüstü bir şey.”
Renkleri, kayaları ezerek toz haline getiren, doktora öğrencisi Nur Gueneli keşfetti. Gueneli bu tozlardaki antik organizmaların moleküllerini ayırıp analiz etti.
Gueneli pigmentlerin, önceki buluşlardan yarım milyar yıl daha eski olduğunu belirtiyor.
“Parlak pembe renkli pigmentler, uzun yıllar önce yok olmuş antik bir okyanusta yaşayan antik fotosentetik organizmalar tarafından üretilmiş klorofillerin moleküler fosilleri,” diye açıklıyor.
Geosience Australia tarafından desteklenen araştırma, Australian National University (ANU) öncülüğünde ABD ve Japonya’dan bilim insanları tarafından yürütüldü.
Brocks, kayaların yaklaşık 10 yıl önce Sahra çölünün kum ve kayaları altında petrol arayan bir petrol şirketi tarafından ANU’ya gönderildiğini söylüyor.
“Birkaç yüz metre derinliğinde bir kuyu açtıklarında siyah bir şist yatağına denk gelmişler,” diyor “Tek kelimeyle inanılmaz bir şekilde 1.1 milyar yıllık olduğu açığa çıktı.”
Brocks, öğrencisi Gueneli renkleri keşfettiğinde ilk başta şüphe ettiğini söylüyor.
“Laboratuvardan yükselen çığlığı duyduğumu hatırlıyorum,” diyor. “Gueneli koşarak ofisime geldi ve ‘Şuna bir bak,’ dedi. Elinde bu parlak pembe madde vardı.
“Bunun 1.1 milyar yıllık gerçek bir pigment olduğu ortaya çıktı.”
Brocks, keşfin “sadece çok eski, pembe bir nesne bulmak”tan ibaret olmadığını, aynı zamanda “yaşama dair çok önemli bir bulmacanın” -dünya tarihinde neden büyük, kompleks canlıların bu kadar geç ortaya çıktığı sorusunun- çözülmesine de yardımcı olduğunu ekliyor.
Dünya 4.6 milyar yaşında olduğu halde hayvan benzeri canlıların ve deniz yosunu gibi diğer büyük varlıkların ancak yaklaşık 600 milyon yıl önce ortaya çıktığını açıklıyor.
Araştırmacılar pembe molekülün yapısını analiz ettiklerinde bunları minik siyanobakterilerin ürettiğini bulmayı başardılar.
“Siyanobakteriler besin zincirinin en alt basamağında bulunuyordu,” diyor Brocks. “Modern zamanlardaki okyanusta besin zincirinin alt basamağında algler bulunuyor. Mikroskobik algler de hâlâ çok küçük olmakla beraber siyanobakterilerden 1000 kat daha büyükler.
“Daha büyük varlıkların gelişmesi için besin kaynağı olarak bu daha büyük partiküllere ihtiyaç var. Moleküllerimizi inceledikçe mesele anlaşılır hale geldi… Büyük canlıların oluşumu için gereken yiyecek kaynağı yoktu. Bu buluş, çok eski bir soruyu çözüme ulaştırdı.”
Dünyanın en eski rengini keşfettiklerini fark ettiğinde neler hissettiği sorulunca Brocks şu yanıtı verdi: “Aklımdan geçen ilk şey ‘Vay!’ oldu. Bu moleküllerin bu kadar uzun bir süre boyunca hayatta kalmasına hayranlık duydum.
“O sırada bilmediğim şey ise bu moleküllerin büyük bir bilimsel soruna da çözüm sunabileceğiydi.”
Haber kaynağı: https://www.theguardian.com/science/2018/jul/09/scientists-discover-worlds-oldest-colour-bright-pink-sahara