Ameli Elektrik dergisi kapak illüstrasyonları
Metin: Çağlasu Çağlıyangil
Linkedin: https://www.linkedin.com/in/caglasucagliyangil/
İstanbul Elektrik ve Tramvay Şirketi tarafından 1925 yılında yayınlanmaya başlayan ve Türkiye’de posta ile gönderilen ilk dergi olan Ameli Elektrik, endüstri devrimiyle beraber elektrik ve makine kullanımını öğreten, vurgulayan en önemli kaynak olmuş.
Dergi kapaklarından birinde okunan ‘l’electricité à la portée de tout le monde’ cümlesi ile belirtildiği gibi, elektriğin herkes için ulaşılabilir bir kaynak olduğu döneme ışık tutmaya başlamış. Okuyucular ile güncel haberler, gelişmeler, öyküler, elektriğin günlük hayatta kullanımını anlatan denemeler paylaşılmış. Fransızca ve Osmanlıca olarak basılan yayınlar, aydınlatma sektörünün de daha iyi açıklanmasına büyük katkı sağlamış. ‘Modern olmak’ ve ‘aydınlatma’ birbiriyle ilişkilendirilmiş ve kullanılan illüstrasyonlarda bu ilişki açıkça ön plana çıkarılmış.
Bir aydınlatma tasarımcısı ve illüstratör olarak, Ameli Elektrik dergi kapaklarında yer alan grafik çalışmaların, çağının ötesinde bir ifade biçimine sahip olduklarını düşünüyorum.
‘Candid photography’ olarak isimlendirilen bir fotoğrafçılık yöntemi vardır: gerçek bir anı, tüm samimiyeti ile yakalar. Fotoğrafa bakarken, çekimden birkaç saniye sonra o anın değiştiğini bilirsiniz. Dergi kapaklarındaki görseller bende, bu fotoğraflara bakarkenki değişim ve hareket hissini uyandırdı. ‘An’ları ve devamında kadrajda meydana gelebilecek değişiklikleri tahmin etmeye çalıştığımda ise ortaya, aydınlatma ve sanatın bir araya geldiği hareketli illüstrasyonlar çıkmış oldu.
Üzerinde çalıştığım kapak illüstrasyonlarının hepsinde aydınlatmaya gönderme yapıldığını fark ettim: Bir festivalin ışıklı ortamı, ampuller, evin ayrılmaz bir parçası olarak masa lambası, katener armatürün aydınlattığı Ayasofya, gökyüzünde parlayan büyük bir ay…
Tüm ışık kaynaklarının, bulundukları ortam ile aralarında bir etki alanı olduğunu hayal ettim. Kimi zaman iç içe geçen bu etki alanlarını vurgulamak adına, renk farklılıkları ile kontrast yarattım. Değişen her bir sahnede sınırlar da değişti, çünkü yeni bir an’a geçiş yapılmıştı. Işık-gölge ikilisine renklerin ve geçirgen etki alanlarının çerçevesinden bakabilmek, bir meslek olarak aydınlatma tasarımına bakış açımı oldukça genişletti.
Sonuç olarak da aydınlatma ve sanatın buluşmasından büyük keyif aldığım işler çıktı.
