Açıkçası bu durumu şu anda hep beraber yaşadığımız şaşkınlık sürecine bağlıyorum. LED o kadar hızlı bir şekilde pazarı şekillendirdi ve hala şekillendiriyor ki hızı karşısında çoğumuz kendimizi çaresiz hissediyoruz. Durumu son sürat ilerleyen bir trene benzetmek mümkün. Bir tarafta makinist koltuğunda oturan büyük üreticiler, diğer yanda treni kaçırmak istemeyen takipçiler. Herkes biraz tedirgin, korku dolu ama hiç bir şey yokmuş gibi de aceleci. Bilinmeze doğru bir yolculuk halindeler.
Aslında aydınlatma sektörü çok kez bu değişime tanıklık etti. Her yeni ışık kaynağında pazarın asla eskisi gibi olmayacağı, eski teknolojilerin tamamen kullanımdan kalkacağı gibi ifadeler kullanıldı. Olan ise basitçe pazar paylarının değişmesi ancak asla bir ışık kaynağının tamamen domine ettiği bir pazar olmadığı gerçeği idi. LED için de bu durum geçerli. Sadece LED kullanılan bir dönem asla olmayacak, hatta yasaklamalar olmasa bugün enerji verimliliği adı altında yok edilmeye çalışılan enkandesan lamba bile aramızdan ayrılmazdı. Her ışık kaynağı en iyi işlev gördüğü alanda hayatını sürdürmeye devam etti, edecek.
LED de ise farklı bir durum var. LED buluş yapılan son ışık kaynağı olabilir. Nedenini açıklayayım. Projeksiyon şöyle: 2020 yılı itibariyle LED’in fiyatı görebileceği en dip noktayı bulacak. Yani karlı olmaktan çıkacak. Verimi ise ulaşabileceği maksimum seviyelere yaklaşacak. Bu durumda herhangi bir aydınlatma üreticisinin milyarlarca dolarlık bir AR-GE yatırımı yaparak bu verim seviyesini geçmeye çalışması çok mantıklı durmuyor. Çünkü tüm bu yatırımların bir şekilde geri ödenmesi gerekiyor. Ve elde edeceğiniz verim ile bu maliyeti karşılayacak kadar kar etmeniz çok olası gözükmüyor. Bugün LED’in arkasına aldığı rüzgarın temelinde de bu geri dönüşüm için sürenin gitgide azaldığı gerçeği var.
Peki ne olacak? Benden gelmesine şaşırmayacağınız bir tespitim var: bugün unutup arka plana attığımız, rakamların arkasında kaybolan “tasarım” tekrar ilk önceliğimiz olacak. Armatür tasarımı, ışık eğrisi, optik çözüm gibi aydınlatmanın temel kavramlarına dönüş yapacağız. Bugün Philips, Osram ve CREE gibi önemli üreticilerin yaptığı armatür üreticisi satın almalarının sebebi de bu. Keşke bugün uyuyup o gün kalkabilsem ancak bu süreci hep beraber göğüsleyeceğiz. Yeter ki yıkıp yakmayalım. Tasarruflu lambada (CFL) olduğu gibi bir felakete imza atmayalım. Tekrar etmek gerekirse her şeyden önce tasarım gelir dostlar. Unutmayalım!..
Bir sonraki sayımıza kadar ışıkla kalın…
Emre Güneş
Professional Lighting Design Türkiye